ಶ್ರೀ ಪರಮೇಶ್ವರ ಸ್ತುತಿಃ (ವಸಿಷ್ಠ ಕೃತಂ)

ವಸಿಷ್ಠ ಕೃತ ಶ್ರೀ ಪರಮೇಶ್ವರ ಸ್ತುತಿಯು ಮಹರ್ಷಿ ವಸಿಷ್ಠರು ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲೊಬ್ಬನಾದ ಪರಮೇಶ್ವರನಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ, ಅರ್ಪಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವಾದ ಮತ್ತು ಗಂಭೀರವಾದ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾಗಿರುವ ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು, ಶಿವನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದ ಮೂಲತತ್ತ್ವವಾಗಿರುವ ಲಿಂಗ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಮಹರ್ಷಿ ವಸಿಷ್ಠರು ಗಾಯತ್ರೀ ಮಂತ್ರದ ಉಪಾಸನೆಯ ಮೂಲಕ ಯೋಗ ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದು, ಶಿವನ ಕೃಪೆಯಿಂದ ಪರಮ ಪದವಾದ ನಿರ್ವಾಣವನ್ನು ತಲುಪಿದ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಶಿವಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು, ಹಾಗೂ ಮೋಕ್ಷ ಸಾಧನೆಗೆ ಶಿವನ ಅನುಗ್ರಹದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಅಷ್ಟಕವು ಶಿವನ ಲಿಂಗ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಕೇವಲ ಒಂದು ಪೂಜಾ ವಿಗ್ರಹವಾಗಿ ನೋಡದೆ, ಅದನ್ನು ವಿಶ್ವದ ಮೂಲಾಧಾರ ತತ್ತ್ವವಾಗಿ, ಸಮಸ್ತ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಸಾರವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ. 'ಲಿಂಗ' ಎಂಬ ಶಬ್ದವು ಗುರುತು, ಚಿಹ್ನೆ, ಅಥವಾ ಮೂಲತತ್ತ್ವ ಎಂಬ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ, ಶಿವನ ಲಿಂಗ ಸ್ವರೂಪವು ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಪರಮ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ಅಗೋಚರವಾದ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ತತ್ತ್ವದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಶಿವನು ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ದೇವತೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮದಿಂದ ಸ್ಥೂಲದವರೆಗೆ, ವ್ಯಕ್ತದಿಂದ ಅವ್ಯಕ್ತದವರೆಗೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶದಲ್ಲಿಯೂ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ವಿಶ್ವ ಸೂತ್ರವೇ ಆಗಿದ್ದಾನೆ.

ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ವಸಿಷ್ಠರು ಶಿವನನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ಲಿಂಗ ಸ್ವರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ತುತಿಸುತ್ತಾರೆ. "ಕನಕಲಿಂಗಂ" ಎಂದರೆ ಸುವರ್ಣದಂತಹ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ; "ವೇದಲಿಂಗಂ" ಎಂದರೆ ವೇದಗಳ ಸಾರ, ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲ; "ಪರಮಲಿಂಗಂ" ಎಂದರೆ ಪರಮೋಚ್ಚವಾದ, ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ತತ್ತ್ವ; "ವ್ಯೋಮಲಿಂಗಂ" ಎಂದರೆ ಆಕಾಶದಂತೆ ಅಖಂಡವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಸ್ವರೂಪ. "ವಹ್ನಿಲಿಂಗಂ" ಅಗ್ನಿಯ ರೂಪವನ್ನು, "ಪಾತಾಲಲಿಂಗಂ" ಪಾತಾಳ ಲೋಕಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಅಂತರ್ಯಾಮಿತ್ವವನ್ನು, "ಬ್ರಹ್ಮಲಿಂಗಂ" ಸೃಷ್ಟಿಯ ಮೂಲತತ್ತ್ವವನ್ನು, "ರಹಸ್ಯಲಿಂಗಂ" ಅಂತರಂಗದ ಗುಪ್ತ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. "ಸರ್ವಾತ್ಮಲಿಂಗಂ" – ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಆತ್ಮನಾಗಿರುವ ಶಿವ; "ಅವ್ಯಕ್ತಲಿಂಗಂ" – ಮಾಯಾತೀತ ಸ್ವರೂಪ; "ಬುದ್ಧಿಲಿಂಗಂ" – ಜ್ಞಾನದ ರೂಪ; "ಅಹಂಕಾರಲಿಂಗಂ" – ಮನಸ್ಸಿನ ಸಮಸ್ತ ವಿಕಾರಗಳ ಮೂಲ; "ಇಂದ್ರಿಯಲಿಂಗಂ", "ಭೂತಲಿಂಗಂ" – ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಪಂಚಭೂತಗಳು ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮೂಲ; "ತನ್ಮಾತ್ರಲಿಂಗಂ" – ಪಂಚತನ್ಮಾತ್ರೆಗಳ (ಶಬ್ದ, ಸ್ಪರ್ಶ, ರೂಪ, ರಸ, ಗಂಧ) ಮೂಲತತ್ತ್ವ – ಇವೆಲ್ಲವೂ ಶಿವನೇ ಅಂತಿಮ ಕಾರಣಕರ್ತ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

"ಪುರುಷಲಿಂಗಂ", "ಭಾವಲಿಂಗಂ", "ರಜೋ", "ಸತ್ತ್ವ", "ತೈಗುಣ್ಯಲಿಂಗಂ"ಗಳು ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ, ಲಯಗಳಿಗೆ ಕಾರಣನಾದ ತ್ರಿಗುಣಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಶಿವನನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. "ಭವಲಿಂಗಂ" – ಜೀವನ; "ತೇಜೋಲಿಂಗಂ" – ಅಗ್ನಿ; "ವಾಯೂರ್ಧ್ವಲಿಂಗಂ" – ಗಾಳಿ; "ಶ್ರುತಿಲಿಂಗಂ" – ವೇದಗಳ ಸ್ವರೂಪ; "ಸಾಮ", "ಯಜ್ಞಲಿಂಗಗಳು" – ಯಜ್ಞಕರ್ತ ಮತ್ತು ಯಜ್ಞಫಲದಾತನಾದ ಶಿವನನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ, ಶಿವತತ್ತ್ವವು ಭೌತಿಕದಿಂದ ಸೂಕ್ಷ್ಮಕ್ಕೆ, ಸೂಕ್ಷ್ಮದಿಂದ ಪರಾತ್ಪರಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಂತಿಮ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಮಹರ್ಷಿ ವಸಿಷ್ಠರು ಶಿವನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾ, ತಮ್ಮ ವಂಶಕ್ಕೆ ಅಕ್ಷಯತ್ವ, ಧರ್ಮಬುದ್ಧಿ, ಯೋಗಪ್ರಾಪ್ತಿ, ಸಮತ್ವ, ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪ್ರಸಾದಿಸುವಂತೆ ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸ್ತುತಿಗೆ ಸಂತುಷ್ಟನಾದ ಶಿವನು ವಸಿಷ್ಠರಿಗೆ ವರಗಳನ್ನು ನೀಡಿ, ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಧಾನನಾದನು ಎಂದು ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಶಿವನ ಲಿಂಗರೂಪವು ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವದ ಸೂತ್ರಗಳ ಸಮಾಗಮವೆಂದೂ, ಶಿವತತ್ತ್ವವು ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ, ಲಯಗಳ ರಹಸ್ಯವೆಂದೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸಾರುತ್ತದೆ, ಭಕ್ತರಿಗೆ ಗಹನವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):

• ಶಿವತತ್ತ್ವದ ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತಿಳುವಳಿಕೆ: ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಪಠಣದಿಂದ ಶಿವನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ಸ್ವರೂಪದ ಬಗ್ಗೆ ಗಹನವಾದ ಜ್ಞಾನ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನದ ಕಡೆಗೆ ಮಾರ್ಗ ಸುಗಮವಾಗುತ್ತದೆ.
• ವಂಶದ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಏಳಿಗೆ: ವಸಿಷ್ಠರು ತಮ್ಮ ವಂಶಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದಂತೆ, ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಪಠಿಸುವವರ ವಂಶಕ್ಕೆ ಅಕ್ಷಯತ್ವ, ಧರ್ಮಬುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ, ಪೀಳಿಗೆಗಳ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕೆ ಇದು ಸಹಕಾರಿ.
• ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶುದ್ಧಿ: ಮನಸ್ಸು, ಬುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಅಹಂಕಾರದ ಶುದ್ಧೀಕರಣವಾಗಿ, ಆಂತರಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಮತೋಲನ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಾನಸಿಕ ಅಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ ಏಕಾಗ್ರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಯೋಗ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಾಪ್ತಿ: ಶಿವನ ಕೃಪೆಯಿಂದ ಯೋಗ ಸಿದ್ಧಿ, ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪರಮೋಚ್ಚ ನಿರ್ವಾಣವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮಾರ್ಗ ಸುಗಮವಾಗುತ್ತದೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಇದು ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
• ಸಕಲ ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣ: ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭೌತಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಎರಡೂ ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಯಸ್ಸನ್ನು ತರುತ್ತದೆ. ಶಿವನ ಕಟಾಕ್ಷ ಸದಾ ಇರುವುದರಿಂದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳುಂಟಾಗುತ್ತವೆ.