ಕದಂಬವನಚಾರಿಣೀಂ ಮುನಿಕದಂಬಕಾದಂಬಿನೀಂ
ನಿತಂಬಜಿತಭೂಧರಾಂ ಸುರನಿತಂಬಿನೀಸೇವಿತಾಂ |
ನವಾಂಬುರುಹಲೋಚನಾಮಭಿನವಾಂಬುದಶ್ಯಾಮಲಾಂ
ತ್ರಿಲೋಚನಕುಟುಂಬಿನೀಂ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರೀಮಾಶ್ರಯೇ || 1 ||
ಕದಂಬವನವಾಸಿನೀಂ ಕನಕವಲ್ಲಕೀಧಾರಿಣೀಂ
ಮಹಾರ್ಹಮಣಿಹಾರಿಣೀಂ ಮುಖಸಮುಲ್ಲಸದ್ವಾರುಣೀಂ |
ದಯಾವಿಭವಕಾರಿಣೀಂ ವಿಶದರೋಚನಾಚಾರಿಣೀಂ
ತ್ರಿಲೋಚನಕುಟುಂಬಿನೀಂ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರೀಮಾಶ್ರಯೇ || 2 ||
ಕದಂಬವನಶಾಲಯಾ ಕುಚಭರೋಲ್ಲಸನ್ಮಾಲಯಾ
ಕುಚೋಪಮಿತಶೈಲಯಾ ಗುರುಕೃಪಾಲಸದ್ವೇಲಯಾ |
ಮದಾರುಣಕಪೋಲಯಾ ಮಧುರಗೀತವಾಚಾಲಯಾ
ಕಯಾಪಿ ಘನನೀಲಯಾ ಕವಚಿತಾ ವಯಂ ಲೀಲಯಾ || 3 ||
ಕದಂಬವನಮಧ್ಯಗಾಂ ಕನಕಮಂಡಲೋಪಸ್ಥಿತಾಂ
ಷಡಂಬುರುಹವಾಸಿನೀಂ ಸತತಸಿದ್ಧಸೌದಾಮಿನೀಂ |
ವಿಡಂಬಿತಜಪಾರುಚಿಂ ವಿಕಚಚಂದ್ರಚೂಡಾಮಣಿಂ
ತ್ರಿಲೋಚನಕುಟುಂಬಿನೀಂ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರೀಮಾಶ್ರಯೇ || 4 ||
ಕುಚಾಂಚಿತವಿಪಂಚಿಕಾಂ ಕುಟಿಲಕುಂತಲಾಲಂಕೃತಾಂ
ಕುಶೇಶಯನಿವಾಸಿನೀಂ ಕುಟಿಲಚಿತ್ತವಿದ್ವೇಷಿಣೀಂ |
ಮದಾರುಣವಿಲೋಚನಾಂ ಮನಸಿಜಾರಿಸಮ್ಮೋಹಿನೀಂ
ಮತಂಗಮುನಿಕನ್ಯಕಾಂ ಮಧುರಭಾಷಿಣೀಮಾಶ್ರಯೇ || 5 ||
ಸ್ಮರೇತ್ಪ್ರಥಮಪುಷ್ಪಿಣೀಂ ರುಧಿರಬಿಂದುನೀಲಾಂಬರಾಂ
ಗೃಹೀತಮಧುಪಾತ್ರಿಕಾಂ ಮದವಿಘೂರ್ಣನೇತ್ರಾಂಚಲಾಂ |
ಘನಸ್ತನಭರೋನ್ನತಾಂ ಗಲಿತಚೂಲಿಕಾಂ ಶ್ಯಾಮಲಾಂ
ತ್ರಿಲೋಚನಕುಟುಂಬಿನೀಂ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರೀಮಾಶ್ರಯೇ || 6 ||
ಸಕುಂಕುಮವಿಲೇಪನಾಮಲಕಚುಂಬಿಕಸ್ತೂರಿಕಾಂ
ಸಮಂದಹಸಿತೇಕ್ಷಣಾಂ ಸಶರಚಾಪಪಾಶಾಂಕುಶಾಂ |
ಅಶೇಷಜನಮೋಹಿನೀಮರುಣಮಾಲ್ಯಭೂಷಾಂಬರಾಂ
ಜಪಾಕುಸುಮಭಾಸುರಾಂ ಜಪವಿಧೌ ಸ್ಮರಾಮ್ಯಂಬಿಕಾಂ || 7 ||
ಪುರಂದರಪುರಂಧ್ರಿಕಾಚಿಕುರಬಂಧಸೈರಂಧ್ರಿಕಾಂ
ಪಿತಾಮಹಪತಿವ್ರತಾಪಟುಪಟೀರಚರ್ಚಾರತಾಂ |
ಮುಕುಂದರಮಣೀಮಣೀಲಸದಲಂಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಣೀಂ
ಭಜಾಮಿ ಭುವನಾಂಬಿಕಾಂ ಸುರವಧೂಟಿಕಾಚೇಟಿಕಾಂ || 8 ||
ಇತಿ ಶ್ರೀಮತ್ಪರಮಹಂಸಪರಿವ್ರಾಜಕಾಚಾರ್ಯಸ್ಯ ಶ್ರೀಗೋವಿಂದಭಗವತ್ಪೂಜ್ಯಪಾದಶಿಷ್ಯಸ್ಯ ಶ್ರೀಮಚ್ಛಂಕರಭಗವತಃ ಕೃತೌ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರ್ಯಷ್ಟಕಂ |
ತ್ರಿಪುರಸುಂದರ್ಯಷ್ಟಕಂ ದೇವಿಯ ದಿವ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯ, ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀವಿದ್ಯಾ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿರುವ ಶ್ರೀ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ ದೇವಿಯ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು, ಆಕೆಯ ವಿಶ್ವಮೋಹಕ ರೂಪವನ್ನು, ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಮೇಲಿನ ಆಕೆಯ ಅನಂತ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಈ ಅಷ್ಟಕವು ಅತಿ ಸುಂದರವಾದ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶ್ಲೋಕವೂ ದೇವಿಯ ವಿವಿಧ ಸ್ವರೂಪಗಳು ಮತ್ತು ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೀ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ ದೇವಿಯು ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವರೂಪಿಣಿ, ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣಳಾದ ಮಹಾಶಕ್ತಿ. ಶ್ರೀಚಕ್ರದ ಅಧಿಷ್ಠಾನ ದೇವತೆಯಾಗಿ, ಆಕೆಯು ಜ್ಞಾನ, ಇಚ್ಛಾ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾ ಶಕ್ತಿಗಳ ಸಂಕೇತವಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ಅಷ್ಟಕವನ್ನು ಪಠಿಸುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರು ದೇವಿಯ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯು ಕೇವಲ ಸೌಂದರ್ಯದ ಪ್ರತೀಕವಲ್ಲದೆ, ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡುವ ಜಗನ್ಮಾತೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಆಕೆಯು ಕಾಮೇಶ್ವರಿ, ಲಲಿತಾ, ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ಎಂಬ ವಿವಿಧ ನಾಮಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನಾಮವೂ ಆಕೆಯ ಅನಂತ ಗುಣಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ದೇವಿಯನ್ನು ಕದಂಬವನದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುವವಳು, ಮುನಿಗಳ ಸಮೂಹದಿಂದ ಆನಂದದಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದವಳು ಎಂದು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಲೋಕದ ಸುಂದರಿಯರಿಗಿಂತಲೂ ಮನೋಹರವಾದ ನಿತಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವಳು, ಹೊಸದಾಗಿ ಅರಳಿದ ತಾವರೆಯಂತಹ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು, ಹೊಸ ಮೋಡದಂತೆ ಶ್ಯಾಮಲ ವರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವಳು. ಮೂರು ಲೋಕಗಳಿಗೆ ಕುಟುಂಬದಂತೆ ಇರುವ, ಶಿವನ ಪತ್ನಿಯಾದ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿಯನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸೋಣ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಕದಂಬವನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ, ಸುವರ್ಣ ವೀಣೆಯನ್ನು ಧರಿಸಿರುವ, ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯ ಮಣಿಹಾರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತಳಾದ, ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮಧುಪಾನದ ಪ್ರಭೆಯಿಂದ ಹೊಳೆಯುವ, ದಯೆಯನ್ನು ಸದಾ ಪ್ರಸರಿಸುವ, ಶುದ್ಧವಾದ ಪ್ರಕಾಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ತ್ರಿಲೋಚನನ ಕುಟುಂಬಿನಿಯಾದ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿಯನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸೋಣ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯು ವಾಕ್ಶಕ್ತಿಯ ದೇವತೆಯಾಗಿ, ಶ್ರೀವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವವಳಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾಳೆ. ಮೂರನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಕದಂಬವನದಲ್ಲಿರುವ ಆಕೆಯು ಸ್ತನಭಾರದಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುವ ಹಾರವನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯ ಸ್ತನಗಳು ಪರ್ವತಗಳಿಗೆ ಹೋಲುವಂತಿವೆ. ಗುರುಕೃಪೆಯ ಅಲೆಗಳಂತೆ ಆಕೆಯ ಕರುಣೆಯು ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಕೆಂಪಾದ ಕೆನ್ನೆಯುಳ್ಳ, ಮಧುರ ಗೀತೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಧ್ವನಿಯುಳ್ಳ, ಕಪ್ಪು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ದೇವಿಯ ಲೀಲೆಗಳಿಂದ ನಾವು ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ನಾಲ್ಕನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಕದಂಬವನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಸುವರ್ಣ ಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ, ಆರು ಕಮಲಗಳಲ್ಲಿ (ಷಡಂಬುಜಗಳು) ವಾಸಿಸುವ, ಸದಾ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ಮಿಂಚಿನಂತೆ ಇರುವ, ಜಪಮಾಲೆಯ ಕಾಂತಿಯನ್ನು ಮೀರಿಸುವ, ಅರಳಿದ ಚಂದ್ರಚೂಡಾಮಣಿಯಿಂದ ಶೋಭಿಸುವ, ತ್ರಿಲೋಚನನ ಕುಟುಂಬಿನಿಯಾದ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿಯನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸೋಣ ಎಂದು ಸ್ತುತಿಸುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯು ಶ್ರೀಚಕ್ರದ ಮಧ್ಯಬಿಂದುವಾಗಿ, ಸಕಲ ಶಕ್ತಿಗಳ ಮೂಲವಾಗಿ ವಿರಾಜಮಾನಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ.
ಐದನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಸ್ತನಗಳ ಬಳಿ ವೀಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಕೂದಲುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತಳಾದ, ತಾವರೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ, ಕುಟಿಲ ಮನಸ್ಸಿನವರನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುವ, ಮದದಿಂದ ಕೆಂಪಾದ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಕಾಮದೇವನ ವೈರಿಯಾದ ಶಿವನನ್ನು ಸಹ ಮೋಹಿಸುವ, ಮತಂಗ ಮುನಿಯ ಪುತ್ರಿಯಾದ, ಮಧುರ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡುವ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿಯನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸೋಣ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯು ಮೋಹಕ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಆರನೇ ಶ್ಲೋಕವು ದೇವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ಪುಷ್ಪಿಣಿಯಾಗಿ, ರಕ್ತವರ್ಣದ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದವಳಾಗಿ, ತಾಂಬೂಲ ತುಂಬಿದ ಪಾತ್ರೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವ ಶ್ಯಾಮಲವರ್ಣದ ದೇವಿಯಾಗಿ, ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎದ್ದಾಗ ಹೊಳೆಯುವ ಕಣ್ಣುಗಳೊಂದಿಗೆ, ಭಾರವಾದ ಸ್ತನಭಾರದಿಂದ ಸುಂದರವಾಗಿ ನಿಂತಿರುವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಿಸಬೇಕು ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಪ್ರಥಮ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ, ಯೌವನದ ಪೂರ್ಣ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಏಳನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಕುಂಕುಮ, ಕಸ್ತೂರಿ ಮತ್ತು ಪುಷ್ಪ ಸೌರಭಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತಳಾದ ಕಾಮೇಶ್ವರಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ, ಪಾಶ, ಅಂಕುಶ, ಧನುಸ್ಸು ಮತ್ತು ಬಾಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದವಳಾಗಿ, ಜಗತ್ತನ್ನು ಮೋಹಿಸುವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ದರ್ಶನವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯು ಸಕಲ ಇಚ್ಛೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಎಂಟನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ದೇವಿಯನ್ನು ಸ್ತ್ರೀರತ್ನಗಳಲ್ಲೇ ಶಿರೋಮಣಿಯಾಗಿ, ಅಲಂಕಾರ ಕೌಶಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಳಾಗಿ, ದೇವಲೋಕದ ಅಪ್ಸರೆಯರನ್ನು ಸಹ ಮೀರಿಸುವ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜಗದಂಬೆಯಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅಷ್ಟಕವು ದೇವಿಯ ಅಪ್ರತಿಮ ಸೌಂದರ್ಯ, ಪರಾಕ್ರಮ, ಕರುಣೆ, ಕಾಮೇಶ್ವರಿ ತತ್ವ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಚಕ್ರಾಧಿಷ್ಠಾನವನ್ನು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು "ತ್ರಿಲೋಚನ ಕುಟುಂಬಿನಿ" ಎಂದು ಸ್ತುತಿಸಿ, ಶಿವನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಪ್ರಿಯಳಾದ ಮಾತೆಯ ಚರಣಗಳಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗುತ್ತಾರೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...