ಶ್ರೀ ಶಿವ ಸ್ತುತಿಃ (ಲಂಕೇಶ್ವರ ಕೃತಂ)

ಲಂಕೇಶ ಕೃತ ಈ 'ಶ್ರೀ ಶಿವ ಸ್ತುತಿ'ಯು ಪರಮಶಿವನ ಉಗ್ರ, ಶಾಂತ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ರೂಪಗಳನ್ನು ಅತಿ ಸುಂದರ ಕಾವ್ಯಮಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ತುತಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕವೂ ಶಿವನ ದಿವ್ಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಅಗ್ನಿ, ಚಂದ್ರನ ಬೆಳಕು, ಗಂಗೆ, ಸರ್ಪಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶಾಲ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬೆಸೆಯುತ್ತದೆ. ರಾವಣನು ತನ್ನ ತೀವ್ರ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಶಿವನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿದ ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಶಿವನ ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ರಾಜಸಿಕ ಕಾವ್ಯದಿಂದ ಕೂಡಿ, ಶಿವನ ವಿವಿಧ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಕವಿಯು ಶಿವನ ಕಪ್ಪಾದ ಕಂಠವನ್ನು, ಚಂದ್ರಮಂಡಲದಂತಹ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹಣೆಯನ್ನು, ಉಜ್ವಲ ಜಟಾಜೂಟವನ್ನು, ಕಪಾಲಾಲಂಕಾರವನ್ನು ಮತ್ತು ವೃಷಭಾರೂಢನಾದ ಮಹಾದೇವನ ದಿವ್ಯಕಾಂತಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಎರಡನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಶಿವನ ವೃಷಭಾರೋಹಣದ ವೈಭವವನ್ನು, ಕುಬೇರನ ಗರ್ವವನ್ನು ಕೂಡ ಅಡಗಿಸುವ ಅವನ ದಿವ್ಯತೆಯನ್ನು, ಉಮಾದೇವಿಯ ಆಲಿಂಗನದಿಂದ ಅಂಟಿದ ಕುಂಕುಮದಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ದೇಹವನ್ನು ಮತ್ತು ಹುಲಿಚರ್ಮದ ಆಭರಣದಿಂದ ಹೊಳೆಯುವ ರೂಪವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಣನೆಗಳು ಭವಬಂಧ ವಿಮೋಚಕನಾದ ಶಿವನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತವೆ, ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಅಶುದ್ಧಿಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಅವನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತವೆ.

ಮೂರನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ತ್ರಿನೇತ್ರಧಾರಿಯಾದ ಶಿವನ ದಿವ್ಯಜ್ಯೋತಿ ಹಗಲು-ರಾತ್ರಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬೆಳಗುತ್ತಾ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನ ಜಟಾಟವಿಯಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುವ ಗಂಗೆಯ ಅಲೆಗಳು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಾ ಶಿವಾನಂದವನ್ನು ಪ್ರಸರಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಕವಿ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ನಾಲ್ಕನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಮನಸ್ಸು ಲೌಕಿಕ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಿಂದ ದೂರವಾಗಿ, ಶಿವನ ಪಾದಾರವಿಂದಗಳಲ್ಲಿ, ಅವನ ಜಟಾಮಕುಟದಲ್ಲಿ, ಹುಲಿಚರ್ಮದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮತತ್ವದಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುವಂತೆ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತದೆ. ಶಿವನ ಕಟಿಚರ್ಮವನ್ನು ಕೂಡ ಪರಮತತ್ವವೆಂದು ಭಾವಿಸುವುದು ಅವನ ತಪಸ್ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಯೋಗ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧತೆಯ ಸಾಕಾರ ರೂಪವಾಗಿದೆ.

ಐದನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಶಿವನ ತ್ರಿಶೂಲದ ಅಲ್ಪ ಚಲನೆಯು ಇಂದ್ರಾದಿ ದೇವತೆಗಳ ಕಿರೀಟಗಳನ್ನು ನಡುಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಪಿಶಾಚಿಗಳು ಮತ್ತು ಭೂತಗಳು ಕೂಡ ಅವನ ರೌದ್ರಶಕ್ತಿಗೆ ಹೆದರಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ, ಆದರೂ ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳ ಪ್ರೀತಿಯ ಅಧಿಪತಿ ಎಂದು ಕವಿ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಆರನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಶಿವಾರ್ಚನೆಯಲ್ಲಿ ಮಗ್ನರಾದ ಪ್ರಮಥಕನ್ಯೆಯರು, ಪುಷ್ಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಪರ್ವತಗಳು ಮತ್ತು ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುವ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕವಿಯನ್ನು ಶಿವಪೂಜಾ ಮಹಿಮೆಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಏಳನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಲೌಕಿಕ ವಿಷಯಗಳು ಹಾವುಗಳ ವಿಷದಂತೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಹಾನಿಕಾರಕವೆಂದು, ಶಿವ-ಭವಾನಿ ಪೂಜೆಯು ಮಾತ್ರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕವಿ ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಶಿವಭಕ್ತಿಯು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಮತರಂಗಗಳಂತೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪ್ರವಹಿಸಬೇಕೆಂದು ಆತ ಆಶಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಎಂಟನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾಜಲದಿಂದ ತುಂಬಿದ ಜಟಾಜೂಟಗಳು, ದೇವತೆಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಸುರದ್ರುಮಗಳು (ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷಗಳು) ಮತ್ತು ಶಿವನ ತಪಸ್ಸ್ವರೂಪದ ಜಟಾಮಂಜರಿ – ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅವನಿಗೆ ಶರಣಾದವರಿಗೆ ಅಮೃತದಂತಹ ಫಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂಬತ್ತನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಶಿರಸ್ಸು ಗಂಗಾ ಪ್ರವಾಹದ ರೂಪದಲ್ಲಿ, ಆಕಾಶಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ಕಿರೀಟದಂತೆ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಲೌಕಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ಶಿವತತ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ಮನಸ್ಸು ನಿರಂತರ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಬೇಕೆಂದು ಕವಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಶಿವನ ಅನಂತ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು, ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಬಂಧನಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಪರಮೇಶ್ವರನ ಚರಣಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಶಿವನನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಸ್ತುತಿಸುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರ ಮನಸ್ಸು ಶಾಂತವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಮೋಕ್ಷದ ಕಡೆಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):

• ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶುದ್ಧೀಕರಣ: ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಪಠಣೆಯು ಮನಸ್ಸಿನ ಕಲ್ಮಶಗಳನ್ನು ತೊಳೆದು, ಆಂತರಿಕ ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ, ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಹೊಂದಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಪಾಪ ನಿವಾರಣೆ: ಲಂಕೇಶ ಕೃತ ಶಿವ ಸ್ತುತಿಯ ನಿರಂತರ ಪಠಣೆಯು ಮಾಡಿದ ಪಾಪಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಮತ್ತು ಕರ್ಮ ಬಂಧನಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
• ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಭಯತೆ: ಶಿವನ ಉಗ್ರ ರೂಪಗಳನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಭಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಡೆತಡೆಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
• ಆಂತರಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ: ಶಿವನ ಸೌಮ್ಯ ಮತ್ತು ಕರುಣಾಮಯಿ ರೂಪಗಳನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವುದರಿಂದ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅಪಾರ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನೆಮ್ಮದಿ ಮೂಡುತ್ತದೆ.
• ಮೋಕ್ಷ ಪ್ರಾಪ್ತಿ: ಶಿವನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶರಣಾಗತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೋಕ್ಷ ಅಥವಾ ಜನನ-ಮರಣ ಚಕ್ರದಿಂದ ಮುಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.