ಕುಲಶೇಖರಪಾಂಡ್ಯ ಉವಾಚ –
ಮಹಾನೀಪಾರಣ್ಯಾಂತರ ಕನಕಪದ್ಮಾಕರತಟೀ
ಮಹೇಂದ್ರಾನೀತಾಷ್ಟದ್ವಿಪಧೃತವಿಮಾನಾಂತರಗತಂ |
ಮಹಾಲೀಲಾಭೂತಪ್ರಕಟಿತವಿಶಿಷ್ಟಾತ್ಮವಿಭವಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 1 ||
ನಮನ್ನಾಳೀಕಾಕ್ಷಾಂಬುಜ ಭವಸುನಾಶೀರ ಮಕುಟೀ
ವಮನ್ಮಾಣಿಕ್ಯಾಂಶುಸ್ಫುರದರುಣಪಾದಾಬ್ಜಯುಗಳಂ |
ಅಮಂದಾನಂದಾಬ್ಧಿಂ ಹರಿನಯನಪದ್ಮಾರ್ಚಿತಪದಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 2 ||
ಮಹಾಮಾತಂಗಾಸೃಗ್ವರವಸನಮದೀಂದ್ರತನಯಾ
ಮಹಾಭಾಗ್ಯಂ ಮತ್ತಾಂಧಕಕರಟಿಕಂಠೀರವವರಂ |
ಮಹಾಭೋಗೀಂದ್ರೋದ್ಯತ್ಫಣಗಣಿಗಣಾಲಂಕೃತತನುಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 3 ||
ಸಮೀರಾಹಾರೇಂದ್ರಾಂಗದಮಖಿಲಲೋಕೈಕಜನನಂ
ಸಮೀರಾಹಾರಾತ್ಮಾ ಪ್ರಣತಜನಹೃತ್ಪದ್ಮನಿಲಯಂ |
ಸುಮೀನಾಕ್ಷೀ ವಕ್ತ್ರಾಂಬುಜ ತರುಣಸೂರಂ ಸುಮನಸಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 4 ||
ನತಾಘೌಘಾರಣ್ಯಾನಲಮನಿಲಭುಙ್ನಾಥವಲಯಂ
ಸುಧಾಂಶೋರರ್ಧಾಂಶಂ ಶಿರಸಿ ದಧತಂ ಜಹ್ನುತನಯಾಂ |
ವದಾನ್ಯಾನಾಮಾದ್ಯಂ ವರವಿಬುಧವಂದ್ಯಂ ವರಗುಣಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 5 ||
ಮಹಾದುಗ್ಧಾಂಬೋಧೌಮಥನಜವಸಂಭೂತಮಸಿತಂ
ಮಹಾಕಾಳಂ ಕಂಠೇ ಸಕಲಭಯಭಂಗಾಯ ದಧತಂ |
ಮಹಾಕಾರುಣ್ಯಾಬ್ಧಿಂ ಮಧುಮಥನ ದೃಗ್ದೂರಚರಣಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 6 ||
ದಶಾಸ್ಯಾಹಂಕಾರ ದ್ರುಮ ಕುಲಿಶಿತಾಂಗುಷ್ಠನಖರಂ
ನಿಶಾನಾಥ ಶ್ರೀಜಿನ್ನಿಜವದನಬಿಂಬಂ ನಿರವಧಿಂ |
ವಿಶಾಲಾಕ್ಷಂ ವಿಶ್ವಪ್ರಭವ ಭರಣೋಪಾಯಕರಣಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 7 ||
ಅನಾಕಾರಂಹಾರಿಕೃತಭುಜಗರಾಜಂ ಪುರಹರಂ
ಸನಾಥಂ ಶರ್ವಾಣ್ಯಾ ಸರಸಿರುಹಪತ್ರಾಯತದೃಶಂ |
ದಿನಾರಂಭಾದಿತ್ಯಾಯುತಶತನಿಭಾನಂದವಪುಷಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 8 ||
ಉಮಾಪೀನೋತ್ತುಂಗ ಸ್ತನತಟಲ ಸತ್ಕುಂಕುಮರಜ-
ಸ್ಸಮಾಹಾರಾತ್ಯಂತಾರುಣವಿಪುಲದೋರಂತರತಲಂ |
ರಮಾ ವಾಣೀಂದ್ರಾಣೀರತಿವಿರಚಿತಾರಾಧನವಿಧಿಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 9 ||
ಧರಾಪಾಥಸ್ಸ್ವಾಹಾಸಹಚರ ಜಗತ್ಪ್ರಾಣಶಶಭೃ-
ತ್ಸುರಾಧ್ವಾಹರ್ನಾದಾಧ್ವರ ಕರಶರೀರಂ ಶಶಿಧರಂ |
ಸುರಾಹಾರಾಸ್ವಾದಾತಿಶಯ ನಿಜವಾಚಂ ಸುಖಕರಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 10 ||
ಧರಾಪೀಠಂ ಧಾರಾಧರಕಲಶಮಾಕಾಶವಪುಷಂ
ಧರಾಭೃದ್ದೋದ್ದಂಡಂ ತಪನ ಶಶಿ ವೈಶ್ವಾನರದೃಶಂ |
ವಿರಾಜನ್ನಕ್ಷತ್ರ ಪ್ರಸವಮುದರೀಭೂತ ಜಲಧಿಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 11 ||
ಸುಪರ್ಣಾಂಕಾಂಭೋಜಾಸನ ದೃಗತಿ ದೂರಾಂಘ್ರಿಮಕುಟಂ
ಸುವರ್ಣಾಹಾರ ಸ್ರಕ್ಸುರವಿಟಪಿಶಾಖಾಯುತಭುಜಂ |
ಅಪರ್ಣಾಪಾದಾಬ್ಜಾಹತಿ ಚಲಿತ ಚಂದ್ರಾರ್ಥಿತ ಜಟಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 12 ||
ಮಖಾರಾತಿಂ ಮಂದಸ್ಮಿತ ಮಧುರಬಿಂಬಾಧರ ಲಸ-
ನ್ಮುಖಾಂಭೋಜಂ ಮುಗ್ಧಾಮೃತಕಿರಣಚೂಡಾಮಣಿಧರಂ |
ನಖಾಕೃಷ್ಟೇಭತ್ವಕ್ಪರಿವೃತ ಶರೀರಂ ಪಶುಪತಿಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 13 ||
ಸಹಸ್ರಾಬ್ಜೈಕೋನೇ ನಿಜನಯನಮುದ್ಧೃತ್ಯ ಜಯತೇ
ಸಹಸ್ರಾಖ್ಯಾಪೂರ್ತ್ಯೈ ಸರಸಿಜದೃಶೇ ಯೇನ ಕೃಪಯಾ |
ಸಹಸ್ರಾರಂ ದತ್ತಂ ತಪನ ನಿಯುತಾಭಂ ರಥಪದಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 14 ||
ರಥಾವನ್ಯಾಮ್ನಾಯಾಶ್ವಮಜರಥಕಾರಂ ರಣಪಟುಂ
ರಥಾಂಗಾದಿತ್ಯೇಂದುಂ ರಥಪದ ಧರಾಸ್ತ್ರಂ ರಥಿವರಂ |
ರಥಾಧಾರೇಷ್ವಾಸಂ ರಥಧರ ಗುಣಂ ರಮ್ಯಫಲದಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 15 ||
ಧರಾಕರ್ಷಾಪಾಸ್ತ ಪ್ರಚುರ ಭುಜಕಂಡೂಯನ ಜಲಂ
ಧರಾಹಾರ್ಯದ್ವೈಧೀ ಕರಣಹೃತಲೋಕತ್ರಯಭಯಂ |
ಸ್ಮರಾಕಾರಾಹಾರಾವೃತಚಟುಲ ಪಾಲಾನಲಕಣಂ
ಮಹಾದೇವಂ ವಂದೇ ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷೀಸಹಚರಂ || 16 ||
ಸೋಮಸುಂದರನಾಥಸ್ಯ ಸ್ತೋತ್ರಂ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಪಠಂತಿ ಯೇ |
ಶ್ರಿಯಾಪರಮಯಾ ಯುಕ್ತಾಶ್ಶಿವಮಂತೇ ಭಜಂತಿ ತೇ || 17 ||
ಇತಿ ಶ್ರೀಹಾಲಾಸ್ಯಮಹಾತ್ಮ್ಯೇ ಕುಲಶೇಖರಪಾಂಡ್ಯಕೃತಾ ಶ್ರೀಶಿವಸ್ತುತಿಃ |
“ಶ್ರೀ ಸೋಮಸುಂದರ ಸ್ತೋತ್ರಂ,” ಕುಲಶೇಖರ ಪಾಂಡ್ಯ ಮಹಾರಾಜರಿಂದ ರಚಿತವಾದ ಭಕ್ತಿಪೂರ್ಣ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಪರಮೇಶ್ವರ ಸೋಮಸುಂದರ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇವಿಯ ದಿವ್ಯ ರೂಪವನ್ನು, ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಕೊಂಡಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಶಿವನ ಅಪ್ರತಿಮ ಸೌಂದರ್ಯ, ಅನಂತ ಕರುಣೆ, ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಕುಲಶೇಖರ ಪಾಂಡ್ಯರು ತಮ್ಮ ಆಳವಾದ ಭಕ್ತಿಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲೂ ಶಿವನ ಚಂದ್ರಶೇಖರ, ಸುಂದರೇಶ್ವರ, ಗಂಗಾಧರ, ಉಮಾಸಹಚಾರಿ, ಭೂತಭರ್ತ, ಮತ್ತು ಜಗತ್ಪಾಲಕ ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಅತ್ಯದ್ಭುತವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಸ್ತೋತ್ರದ ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಕವಿ ಮಧುರೈನ ಸುವರ್ಣ ಕಮಲಗಳ ಸರೋವರದ ತೀರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ, ದೇವತೆಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ, ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಮಹಾಲೀಲೆಗಳಿಂದ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ ಸೋಮಸುಂದರೇಶ್ವರನನ್ನು ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಮಧುರಶಫರಾಕ್ಷಿ (ಮೀನಾಕ್ಷಿ) ದೇವಿಯೊಂದಿಗೆ ಸದಾ ಒಂದಾಗಿರುವ ಮಹಾದೇವನಿಗೆ ಮಂಗಳವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಎರಡನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಶಿವನ ಕಮಲದಂತಹ ಸುಂದರ ಕಿರೀಟವನ್ನು, ಮಾಣಿಕ್ಯಗಳ ಕಾಂತಿಯಿಂದ ಹೊಳೆಯುವ ಪಾದಪದ್ಮಗಳನ್ನು, ಆನಂದಸಾಗರದಂತಹ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು, ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕಮಲನಯನಗಳಿಂದಲೂ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಪಾದಕಮಲಗಳನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುತ್ತದೆ. ಮೂರನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಉಮಾ ದೇವಿಯೊಂದಿಗೆ ಸದಾ ಇರುವ, ಮದಾಂಧಕನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದ, ಮತ್ತು ಸರ್ಪರಾಜರ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಶೋಭಿತನಾದ ಶಿವನ ದಿವ್ಯಶರೀರವನ್ನು ಅನನ್ಯವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
ನಾಲ್ಕನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಶಿವನು ಸಮಸ್ತ ಜೀವಿಗಳ ಪ್ರಾಣರೂಪಿಯಾಗಿ, ಭಕ್ತರ ಹೃದಯ ಕಮಲದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವವನಾಗಿ, ಮತ್ತು ಮೀನಾಕ್ಷಿಯ ಮುಖಕಮಲದಲ್ಲಿ ಮೂಡುವ ಸೂರ್ಯನಂತೆ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವವನಾಗಿ ಕವಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. ಐದನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಶಿವನನ್ನು ಅರ್ಧಚಂದ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ, ಗಂಗಾಧರನಾಗಿ, ಮಹಾಪಾಪಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವವನಾಗಿ, ದಯಾಮೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ವರಗಳನ್ನು ಕರುಣಿಸುವವನಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಆರನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಕ್ಷೀರಸಾಗರ ಮಂಥನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉದ್ಭವಿಸಿದ ಹಾಲಾಹಲವನ್ನು ಕುಡಿದು ವಿಶ್ವವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ನೀಲಕಂಠನಾದ ಶಿವನಿಗೆ ಕವಿಯು ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಕಂಠದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವು ವಿಶ್ವ ರಕ್ಷಣೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ.
ಏಳನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪತಿ ರಾವಣನ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದ ಮಹಾದೇವನನ್ನು ಕೊಂಡಾಡಲಾಗಿದೆ; ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಾದಿ ದೇವತೆಗಳಿಂದಲೂ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಮಹಾದೇವನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಕವಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಎಂಟನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಆಕಾರರಹಿತನಾದರೂ ತೇಜೋಮಯನಾದ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಶಿವನನ್ನು, ತ್ರಿಪುರಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿದ ಪುರಹರನನ್ನು, ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತೀ ದೇವಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ರಾಜಸಂತೋಷದಿಂದ ನಿಂತಿರುವ ಸುಂದರ ಸ್ವರೂಪಿಯನ್ನಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂಬತ್ತನೇ ಶ್ಲೋಕವು ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲರೂ ಪೂಜಿಸುವ ಶಿವ-ಪಾರ್ವತಿಯ ದಿವ್ಯ ದಂಪತಿಗಳನ್ನು, ಅವರ ಉಪಾಸನಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು, ಮತ್ತು ಅವರ ರೂಪದ ಕೋಮಲತೆ ಹಾಗೂ ಕಾಂತಿಯನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುತ್ತದೆ. ಹತ್ತನೇ ಮತ್ತು ಹನ್ನೊಂದನೇ ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ, ಶಿವನು ಜಗನ್ನಿವಾಸನಾಗಿ, ತಪಸ್ಸು ಮತ್ತು ತೇಜಸ್ಸಿನ ಮೂರ್ತಿಯಾಗಿ, ಆಕಾಶರೂಪಿಯಾಗಿ, ಚಂದ್ರಮೌಳಿಯಾಗಿ, ಅಗ್ನಿನೇತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ, ಜಲಧಿದಾರಕನಾಗಿ, ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರಗಳಿಗೆ ಪ್ರಭೆಯನ್ನು ನೀಡುವವನಾಗಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವುದನ್ನು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹನ್ನೆರಡನೇ ಶ್ಲೋಕವು ಶಿವನ ದಿವ್ಯ ಜಟಾಜೂಟವನ್ನು, ಸೂರ್ಯ-ಚಂದ್ರರ ತೇಜಸ್ಸಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಆಕಾರವನ್ನು, ಮತ್ತು ಗರ್ವಿಷ್ಠರ ಗರ್ವವನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವ ಅವನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಶಿವನ ಅಪಾರ ಮಹಿಮೆ ಮತ್ತು ದಿವ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಮನಮುಟ್ಟುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...