ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಪ್ರಭುರಸ್ತಿ ಚೇತ್ತವ ಹರಿಃ ಸರ್ವತ್ರ ಮೇ ದರ್ಶಯ
ಸ್ತಂಭೇ ಚೈನಮಿತಿ ಬ್ರುವಂತಮಸುರಂ ತತ್ರಾವಿರಾಸೀದ್ಧರಿಃ |
ವಕ್ಷಸ್ತಸ್ಯ ವಿದಾರಯನ್ನಿಜನಖೈರ್ವಾತ್ಸಲ್ಯಮಾವೇದಯ-
-ನ್ನಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 1 ||
ಶ್ರೀರಾಮಾತ್ರ ವಿಭೀಷಣೋಽಯಮಧುನಾ ತ್ವಾರ್ತೋ ಭಯಾದಾಗತಃ
ಸುಗ್ರೀವಾನಯ ಪಾಲಯೇಽಹಮಧುನಾ ಪೌಲಸ್ತ್ಯಮೇವಾಗತಂ |
ಏವಂ ಯೋಽಭಯಮಸ್ಯ ಸರ್ವವಿದಿತಂ ಲಂಕಾಧಿಪತ್ಯಂ ದದಾ-
-ವಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 2 ||
ನಕ್ರಗ್ರಸ್ತಪದಂ ಸಮುದ್ಯತಕರಂ ಬ್ರಹ್ಮೇಶ ದೇವೇಶ ಮಾಂ
ಪಾಹೀತಿ ಪ್ರಚುರಾರ್ತರಾವಕರಿಣಂ ದೇವೇಶ ಶಕ್ತೀಶ ಚ |
ಮಾ ಶೋಚೇತಿ ರರಕ್ಷ ನಕ್ರವದನಾಂಚಕ್ರಶ್ರಿಯಾ ತತ್ಕ್ಷಣಾ-
-ದಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 3 ||
ಹಾ ಕೃಷ್ಣಾಚ್ಯುತ ಹಾ ಕೃಪಾಜಲನಿಧೇ ಹಾ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಗತೇ
ಕ್ವಾಸಿ ಕ್ವಾಸಿ ಸುಯೋಧನಾದವಗತಾಂ ಹಾ ರಕ್ಷ ಮಾಂ ದ್ರೌಪದೀಂ |
ಇತ್ಯುಕ್ತೋಽಕ್ಷಯವಸ್ತ್ರರಕ್ಷಿತತನುಂ ಯೋರಕ್ಷದಾಪದ್ಗಣಾ-
-ದಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 4 ||
ಯತ್ಪಾದಾಬ್ಜನಖೋದಕಂ ತ್ರಿಜಗತಾಂ ಪಾಪೌಘವಿಧ್ವಸನಂ
ಯನ್ನಾಮಾಮೃತಪೂರಣಂ ಚ ಪಿಬತಾಂ ಸಂತಾಪಸಂಹಾರಕಂ |
ಪಾಷಾಣಶ್ಚ ಯದಂಘ್ರಿತೋ ನಿಜವಧೂರೂಪಂ ಮುನೇರಾಪ್ತವಾ-
-ನಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 5 ||
ಯನ್ನಾಮಶ್ರುತಿಮಾತ್ರತೋಽಪರಿಮಿತಂ ಸಂಸಾರವಾರಾನ್ನಿಧಿಂ
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ದುರ್ಜನೋಽಪಿ ಪರಮಂ ವಿಷ್ಣೋಃ ಪದಂ ಶಾಶ್ವತಂ |
ತನ್ನೈವಾದ್ಭುತಕಾರಣಂ ತ್ರಿಜಗತಾಂ ನಾಥಸ್ಯ ದಾಸೋಽಸ್ಮ್ಯಹ-
-ಮಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 6 ||
ಪಿತ್ರಾ ಭ್ರಾತರಮುತ್ತಮಾಂಕಗಮಿತಂ ಭಕ್ತೋತ್ತಮಂ ಯೋ ಧ್ರುವಂ
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತತ್ಸಮಮಾರುರುಕ್ಷುಮುದಿತಂ ಮಾತ್ರಾವಮಾನಂ ಗತಂ |
ಯೋಽದಾತ್ ತಂ ಶರಣಾಗತಂ ತು ತಪಸಾ ಹೇಮಾದ್ರಿಸಿಂಹಾಸನಂ
ಹ್ಯಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 7 ||
ನಾಥೇತಿ ಶ್ರುತಯೋ ನ ತತ್ತ್ವಮತಯೋ ಘೋಷಸ್ಥಿತಾ ಗೋಪಿಕಾ
ಜಾರಿಣ್ಯಃ ಕುಲಜಾತಿಧರ್ಮವಿಮುಖಾ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಭಾವಂ ಯಯುಃ |
ಭಕ್ತಿರ್ಯಸ್ಯ ದದಾತಿ ಮುಕ್ತಿಮತುಲಾಂ ಜಾರಸ್ಯ ಯಃ ಸದ್ಗತಿ-
-ರ್ಹ್ಯಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 8 ||
ಕ್ಷುತ್ತೃಷ್ಣಾರ್ತಸಹಸ್ರಶಿಷ್ಯಸಹಿತಂ ದುರ್ವಾಸಸಂ ಕ್ಷೋಭಿತಂ
ದ್ರೌಪದ್ಯಾ ಭಯಭಕ್ತಿಯುಕ್ತಮನಸಾ ಶಾಕಂ ಸ್ವಹಸ್ತಾರ್ಪಿತಂ |
ಭುಕ್ತ್ವಾ ತರ್ಪಯದಾತ್ಮವೃತ್ತಿಮಖಿಲಾಮಾವೇದಯನ್ ಯಃ ಪುಮಾ-
-ನಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 9 ||
ಯೇನಾರಾಕ್ಷಿ ರಘೂತ್ತಮೇನ ಜಲಧೇಸ್ತೀರೇ ದಶಾಸ್ಯಾನುಜ-
-ಸ್ತ್ವಾಯಾತಂ ಶರಣಂ ರಘೂತ್ತಮ ವಿಭೋ ರಕ್ಷಾತುರಂ ಮಾಮಿತಿ |
ಪೌಲಸ್ತ್ಯೇನ ನಿರಾಕೃತೋಽಥ ಸದಸಿ ಭ್ರಾತ್ರಾ ಚ ಲಂಕಾಪುರೇ
ಹ್ಯಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 10 ||
ಯೇನಾವಾಹಿ ಮಹಾಹವೇ ವಸುಮತೀ ಸಂವರ್ತಕಾಲೇ ಮಹಾ-
-ಲೀಲಾಕ್ರೋಡವಪುರ್ಧರೇಣ ಹರಿಣಾ ನಾರಾಯಣೇನ ಸ್ವಯಂ |
ಯಃ ಪಾಪಿದ್ರುಮಸಂಪ್ರವರ್ತಮಚಿರಾದ್ಧತ್ತ್ವಾ ಚ ಯೋಽಗಾತ್ ಪ್ರಿಯಾ-
-ಮಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 11 ||
ಯೋದ್ಧಾಸೌ ಭುವನತ್ರಯೇ ಮಧುಪತಿರ್ಭರ್ತಾ ನರಾಣಾಂ ಬಲೇ
ರಾಧಾಯಾ ಅಕರೋದ್ರತೇ ರತಿಮನಃಪೂರ್ತಿಂ ಸುರೇಂದ್ರಾನುಜಃ |
ಯೋ ವಾ ರಕ್ಷತಿ ದೀನಪಾಂಡುತನಯಾನ್ನಾಥೇತಿ ಭೀತಿಂ ಗತಾ-
-ನಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 12 ||
ಯಃ ಸಾಂದೀಪಿನಿದೇಶತಶ್ಚ ತನಯಂ ಲೋಕಾಂತರಾತ್ ಸನ್ನತಂ
ಚಾನೀಯ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯ ಪುತ್ರಮರಣಾದುಜ್ಜೃಂಭಮಾಣಾರ್ತಯೇ |
ಸಂತೋಷಂ ಜನಯನ್ನಮೇಯಮಹಿಮಾ ಪುತ್ರಾರ್ಥಸಂಪಾದನಾ-
-ದಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 13 ||
ಯನ್ನಾಮಸ್ಮರಣಾದಘೌಘಸಹಿತೋ ವಿಪ್ರಃ ಪುರಾಽಜಾಮಿಲಃ
ಪ್ರಾಣಾನ್ಮುಕ್ತಿಮಶೇಷಿತಾಮನು ಚ ಯಃ ಪಾಪೌಘತಾಪಾರ್ತಿಯುಕ್ |
ಸದ್ಯೋ ಭಾಗವತೋತ್ತಮಾತ್ಮನಿ ಮತಿಂ ಪ್ರಾಪಾಂಬರೀಷಾಭಿಧ-
-ಶ್ಚಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 14 ||
ಯೋರಕ್ಷದ್ವಸನಾದಿನಿತ್ಯರಹಿತಂ ವಿಪ್ರಂ ಕುಚೈಲಾಭಿಧಂ
ದೀನಾದೀನಚಕೋರಪಾಲನಪರಃ ಶ್ರೀಶಂಖಚಕ್ರೋಜ್ಜ್ವಲಃ |
ತಜ್ಜೀರ್ಣಾಂಬರಮುಷ್ಟಿಪಾತ್ರಪೃಥುಕಾನಾದಾಯ ಭುಕ್ತ್ವಾ ಕ್ಷಣಾ-
-ದಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 15 ||
ಯತ್ಕಲ್ಯಾಣಗುಣಾಭಿರಾಮಮಮಲಂ ಮಂತ್ರಾಣಿ ಸಂಶಿಕ್ಷತೇ
ಯತ್ಸಂಶೇತಿಪತಿಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಮಿದಂ ವಿಶ್ವಂ ವದತ್ಯಾಗಮಃ |
ಯೋ ಯೋಗೀಂದ್ರಮನಃಸರೋರುಹತಮಃಪ್ರಧ್ವಂಸವಿದ್ಭಾನುಮಾ-
-ನಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 16 ||
ಕಾಳಿಂದೀಹೃದಯಾಭಿರಾಮಪುಲಿನೇ ಪುಣ್ಯೇ ಜಗನ್ಮಂಗಳೇ
ಚಂದ್ರಾಂಭೋಜವಟೇ ಪುಟೇ ಪರಿಸರೇ ಧಾತ್ರಾ ಸಮಾರಾಧಿತೇ |
ಶ್ರೀರಂಗೇ ಭುಜಗೇಂದ್ರಭೋಗಶಯನೇ ಶೇತೇ ಸದಾ ಯಃ ಪುಮಾ-
-ನಾರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣೋ ಮೇ ಗತಿಃ || 17 ||
ವಾತ್ಸಲ್ಯಾದಭಯಪ್ರದಾನಸಮಯಾದಾರ್ತಾರ್ತಿನಿರ್ವಾಪಣಾ-
-ದೌದಾರ್ಯಾದಘಶೋಷಣಾದಗಣಿತಶ್ರೇಯಃ ಪದಪ್ರಾಪಣಾತ್ |
ಸೇವ್ಯಃಶ್ರೀಪತಿರೇವ ಸರ್ವಜಗತಾಮೇತೇ ಹಿ ತತ್ಸಾಕ್ಷಿಣಃ
ಪ್ರಹ್ಲಾದಶ್ಚ ವಿಭೀಷಣಶ್ಚ ಕರಿರಾಟ್ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಹಲ್ಯಾಧ್ರುವಃ || 18 ||
ಇತಿ ಶ್ರೀಮಚ್ಛಂಕರಾಚಾರ್ಯ ವಿರಚಿತಂ ಶ್ರೀ ಆರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣ ನಾರಾಯಣ ಸ್ತೋತ್ರಂ ||
ಶ್ರೀ ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ರಚಿಸಿದ ಈ ‘ಶ್ರೀ ಆರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣ ನಾರಾಯಣ ಸ್ತೋತ್ರಂ’ ಭಗವಾನ್ ನಾರಾಯಣನನ್ನು ‘ಆರ್ತತ್ರಾಣಪರಾಯಣ’ – ಅಂದರೆ, ದುಃಖಿತರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಸದಾ ಮುಂದಿರುವ ಪರಮೇಶ್ವರ – ಎಂದು ಸ್ತುತಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶ್ಲೋಕವೂ ಭಗವಂತನ ವಿವಿಧ ಲೀಲೆಗಳು, ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮಗಳ ಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಮೇಲೆ ತೋರಿದ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಅವನ ದಯೆ, ಶರಣ್ಯತ್ವ ಮತ್ತು ಆರ್ತರಕ್ಷಣಾ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಗವಂತನ ಅನಂತ ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಮೇಲಿನ ಅವನ ವಾತ್ಸಲ್ಯವನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ನರಸಿಂಹ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದನ ಮಾತಿಗೆ ಗೌರವವಾಗಿ ಕಂಬದಿಂದ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ, ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವನ್ನು ತನ್ನ ಉಗುರುಗಳಿಂದ ಸೀಳಿ, ತನ್ನ ವಾತ್ಸಲ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸಿದ ನಾರಾಯಣನೇ ನನ್ನ ಆಶ್ರಯ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಶ್ರೀರಾಮ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ವಿಭೀಷಣನು ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಬಂದಾಗ, ಅವನಿಗೆ ಅಭಯ ನೀಡಿ ಲಂಕಾಧಿಪತ್ಯವನ್ನು ನೀಡಿದ ದಯೆಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತದೆ. ಗಜೇಂದ್ರ ಮೋಕ್ಷದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಮೊಸಳೆಯ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿ ನರಳುತ್ತಿದ್ದ ಗಜರಾಜನ ಕರೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ, ತಕ್ಷಣವೇ ಚಕ್ರದಿಂದ ಮೊಸಳೆಯನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ಗಜರಾಜನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ಅವನ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದ್ರೌಪದಿಯ ವಸ್ತ್ರಾಪಹರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವಳು “ಹಾ ಕೃಷ್ಣಾ, ಹಾ ಅಚ್ಯುತ” ಎಂದು ಕರೆದಾಗ ಅಕ್ಷಯ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಿ ರಕ್ಷಿಸಿದ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಗವಂತನ ನಾಮಸ್ಮರಣೆಯು ಪಾಪಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಹಲ್ಯೆಯ ಕಥೆಯ ಮೂಲಕ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಮನ ಪಾದಸ್ಪರ್ಶದಿಂದ ಪಾಷಾಣ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಅಹಲ್ಯೆಯು ಮತ್ತೆ ಮಣಿಮಯ ರೂಪಕ್ಕೆ ಮರಳಿದಳು. ನಾರಾಯಣನ ನಾಮವನ್ನು ಕೇಳಿದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ, ಅಜಾಮಿಳನಂತಹ ಮಹಾಪಾಪಿಯೂ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡನು. ಧ್ರುವನನ್ನು ಅವನ ತಂದೆ ಕೈಬಿಟ್ಟರೂ, ನಾರಾಯಣನು ಧ್ರುವನ ಭಕ್ತಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಅವನಿಗೆ ದಿವ್ಯ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಪ್ರಸಾದಿಸಿದನು. ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ವೃಂದಾವನದ ಗೋಪಿಕೆಯರು “ನಾಥಾ” ಎಂದು ಭಗವಂತನನ್ನು ಪ್ರೇಮಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕರೆದು ಮುಕ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು.
ದುರ್ವಾಸ ಮಹರ್ಷಿಗಳನ್ನು ದ್ರೌಪದಿ ನೀಡಿದ ಸಣ್ಣ ಅವಲಕ್ಕಿ ಸಾರಿನಿಂದಲೇ ಭಗವಂತನು ತೃಪ್ತಿಪಡಿಸಿ ಪಾಂಡವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದನು. ಸಾಂದೀಪನಿ ಮುನಿಯ ಮಗನನ್ನು ಮರಣದಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿಸಿ ಗುರುದಕ್ಷಿಣೆ ನೀಡಿದನು. ಕುಶಲನಲ್ಲದ ಕುಚೇಲನು ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಕರೆದಾಗ, ನಾರಾಯಣನು ಅವನ ದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸಿ ಕರುಣೆ ತೋರಿದನು. ಯೋಗೇಂದ್ರರ ಹೃದಯದಲ್ಲಿನ ಅಜ್ಞಾನಾಂಧಕಾರವನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವ ಜ್ಞಾನಸೂರ್ಯನಾದ ಅವನು, ಯಮುನಾ ತೀರದಲ್ಲಿ ರಾಸಲೀಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಶ್ರೀರಂಗದಲ್ಲಿ ಆದಿಶೇಷನ ಮೇಲೆ ಶಯನಿಸುತ್ತಾ ಜಗತ್ತಿನ ಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಕಾಪಾಡುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರಹ್ಲಾದ, ವಿಭೀಷಣ, ಗಜೇಂದ್ರ, ದ್ರೌಪದಿ, ಅಹಲ್ಯೆ, ಧ್ರುವ, ಗೋಪಿಕೆಯರು, ಕುಚೇಲ – ಈ ಭಕ್ತರ ಅನುಭವಗಳೇ ನಾರಾಯಣನ ಆರ್ತತ್ರಾಣ ಸ್ವಭಾವಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ ಎಂದು ಸ್ತೋತ್ರವು ಸಾರುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಪಠಣವು ನಾರಾಯಣನ ದಯೆ, ರಕ್ಷಣೆ, ಶರಣಾಗತಿಗೆ ನೀಡುವ ಪ್ರತಿಫಲ ಮತ್ತು ಕಷ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಭಗವದ್ಭಕ್ತಿಯ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ನಮ್ಮ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಬಲವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...