ಅಂಭೋಧರಶ್ಯಾಮಲಕುಂತಲಾಯೈ
ತಟಿತ್ಪ್ರಭಾತಾಮ್ರಜಟಾಧರಾಯ |
ನಿರೀಶ್ವರಾಯೈ ನಿಖಿಲೇಶ್ವರಾಯ
ನಮಃ ಶಿವಾಯೈ ಚ ನಮಃ ಶಿವಾಯ || 1 ||
ಪ್ರದೀಪ್ತರತ್ನೋಜ್ಜ್ವಲಕುಂಡಲಾಯೈ
ಸ್ಫುರನ್ಮಹಾಪನ್ನಗಭೂಷಣಾಯ |
ಶಿವಪ್ರಿಯಾಯೈ ಚ ಶಿವಪ್ರಿಯಾಯ
ನಮಃ ಶಿವಾಯೈ ಚ ನಮಃ ಶಿವಾಯ || 2 ||
ಮಂದಾರಮಾಲಾಕಲಿತಾಲಕಾಯೈ
ಕಪಾಲಮಾಲಾಂಕಿತಕಂಧರಾಯ |
ದಿವ್ಯಾಂಬರಾಯೈ ಚ ದಿಗಂಬರಾಯ
ನಮಃ ಶಿವಾಯೈ ಚ ನಮಃ ಶಿವಾಯ || 3 ||
ಕಸ್ತೂರಿಕಾಕುಂಕುಮಲೇಪನಾಯೈ
ಶ್ಮಶಾನಭಸ್ಮಾಂಗವಿಲೇಪನಾಯ |
ಕೃತಸ್ಮರಾಯೈ ವಿಕೃತಸ್ಮರಾಯ
ನಮಃ ಶಿವಾಯೈ ಚ ನಮಃ ಶಿವಾಯ || 4 ||
ಪಾದಾರವಿಂದಾರ್ಪಿತಹಂಸಕಾಯೈ
ಪಾದಾಬ್ಜರಾಜತ್ಫಣಿನೂಪುರಾಯ |
ಕಲಾಮಯಾಯೈ ವಿಕಲಾಮಯಾಯ
ನಮಃ ಶಿವಾಯೈ ಚ ನಮಃ ಶಿವಾಯ || 5 ||
ಪ್ರಪಂಚಸೃಷ್ಟ್ಯುನ್ಮುಖಲಾಸ್ಯಕಾಯೈ
ಸಮಸ್ತಸಂಹಾರಕತಾಂಡವಾಯ |
ಸಮೇಕ್ಷಣಾಯೈ ವಿಷಮೇಕ್ಷಣಾಯ
ನಮಃ ಶಿವಾಯೈ ಚ ನಮಃ ಶಿವಾಯ || 6 ||
ಪ್ರಫುಲ್ಲನೀಲೋತ್ಪಲಲೋಚನಾಯೈ
ವಿಕಾಸಪಂಕೇರುಹಲೋಚನಾಯ |
ಜಗಜ್ಜನನ್ಯೈ ಜಗದೇಕಪಿತ್ರೇ
ನಮಃ ಶಿವಾಯೈ ಚ ನಮಃ ಶಿವಾಯ || 7 ||
ಅಂತರ್ಬಹಿಶ್ಚೋರ್ಧ್ವಮಧಶ್ಚ ಮಧ್ಯೇ
ಪುರಶ್ಚ ಪಶ್ಚಾಚ್ಚ ವಿದಿಕ್ಷು ದಿಕ್ಷು |
ಸರ್ವಂ ಗತಾಯೈ ಸಕಲಂ ಗತಾಯ
ನಮಃ ಶಿವಾಯೈ ಚ ನಮಃ ಶಿವಾಯ || 8 ||
ಉಪಮನ್ಯುಕೃತಂ ಸ್ತೋತ್ರಮರ್ಧನಾರೀಶ್ವರಾಹ್ವಯಂ |
ಯಃ ಪಠೇಚ್ಛೃಣುಯಾದ್ವಾಪಿ ಶಿವಲೋಕೇ ಮಹೀಯತೇ || 9 ||
ಇತಿ ಶ್ರೀಉಪಮನ್ಯುವಿರಚಿತಂ ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರಾಷ್ಟಕಂ ||
ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರಾಷ್ಟಕಂ ಶ್ರೀ ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಯರ ಅವಿಭೇದ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ, ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ, ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಲಯದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಉಪಮನ್ಯು ಮಹರ್ಷಿಗಳು ರಚಿಸಿದ ಈ ಅಷ್ಟಕವು ದೈವಿಕ ಏಕತ್ವದ ಆಳವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಸಾರವನ್ನು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ರೂಪವು ಸಕಲ ದ್ವಂದ್ವಗಳ ಆಚೆಗಿನ ಪರಮ ಸತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ, ಜಗತ್ತಿನ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಪರಮ ಚೈತನ್ಯವು ಒಂದೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ದಿವ್ಯ ರೂಪವು ಕೇವಲ ಎರಡು ದೇವತೆಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವದ ಮೂಲಭೂತ ಶಕ್ತಿಗಳಾದ ಶಿವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ಏಕತೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೌಂದರ್ಯ, ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಪ್ರತೀಕವಾದ ಪಾರ್ವತಿದೇವಿ, ಇನ್ನೊಂದು ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ ವೈರಾಗ್ಯ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಲಯದ ಪ್ರತೀಕವಾದ ಶಿವ ಇಬ್ಬರೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಅವರ ಭಿನ್ನವಾದ ಆದರೆ ಪೂರಕವಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮನೋಹರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಜೀವನದ ಸಮತೋಲನ, ಆಂತರಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಉನ್ನತಿಗೆ ಇದು ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿದೆ.
ಅಷ್ಟಕದ ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕಗಳು ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರನ ಬಾಹ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಗಳ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಆದರೆ ಪೂರಕ ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಕಡೆ ನೀಲವರ್ಣದ, ಮೋಡದಂತಹ ಕೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪಾರ್ವತಿದೇವಿ, ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಮಿಂಚಿನಂತೆ ಕೆಂಪಾದ ಜಟೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಶಿವ. ದೇವಿಯು ರತ್ನಖಚಿತ ಕುಂಡಲಗಳಿಂದ ಶೋಭಿಸಿದರೆ, ಶಿವನು ಮಹಾ ಸರ್ಪಗಳಿಂದ ಭೂಷಿತನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ದೇವಿಯು ಮಂದಾರ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಧರಿಸಿದರೆ, ಶಿವನು ಕಪಾಲ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ. ದೇವಿಗೆ ಕಸ್ತೂರಿ, ಕುಂಕುಮ ಲೇಪನವಾದರೆ, ಶಿವನಿಗೆ ಸ್ಮಶಾನ ಭಸ್ಮವೇ ಅಂಗಲೇಪನ. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳೆಲ್ಲವೂ ಒಂದೇ ಪರಮಶಕ್ತಿಯ ವಿವಿಧ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಎಂಬುದನ್ನು ಅಷ್ಟಕವು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ರೂಪವು ಕೇವಲ ಬಾಹ್ಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಆಂತರಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳ ಸಮನ್ವಯವನ್ನೂ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಿಯು ಲೋಕಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಲಾಸ್ಕೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ, ಶಿವನು ಜಗತ್ಸಂಹಾರಕ ತಾಂಡವವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ದೇವಿಯ ನೇತ್ರಗಳು ಅರಳಿದ ನೀಲೋತ್ಪಲದಂತೆ ಸೌಮ್ಯವಾಗಿದ್ದರೆ, ಶಿವನ ನೇತ್ರಗಳು ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಸಂಹರಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿವೆ. ಈ ರೂಪವು ಜಗಜ್ಜನನಿ ಮತ್ತು ಜಗತ್ಪಿತರನ್ನು ಒಂದೇ ದೈವಿಕ ದೇಹದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ – ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ತಾಯಿ, ರಕ್ಷಣೆಗೆ ತಂದೆ. ಅಂತಿಮ ಶ್ಲೋಕವು ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ತತ್ವವು ಅಂತರ್ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ, ಮೇಲು-ಕೀಳು, ಎಲ್ಲಾ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ, ಸಮಸ್ತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಪರಮ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಶಿವ-ಶಕ್ತಿಯರ ಏಕತ್ವ, ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವ ಮತ್ತು ಪರಮಾಧಿಕಾರವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅಷ್ಟಕವನ್ನು ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಪಠಿಸುವವರು ಶಿವಲೋಕದಲ್ಲಿ ಪೂಜನೀಯರಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಆಶೀರ್ವಾದದೊಂದಿಗೆ ಸ್ತೋತ್ರವು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...