ತುಲಸೀ ವಿಷ್ಣುವಿವಾಹವಿಧಿಃ
ದೇಶಕಾಲೌ ತತಃ ಸ್ಮೃತ್ವಾ ಗಣೇಶಂ ತತ್ರ ಪೂಜಯೇತ್ |
ಪುಣ್ಯಾಹಂ ವಾಚಯಿತ್ವಾಽಥ ನಾಂದೀಶ್ರಾದ್ಧಂ ಸಮಾಚರೇತ್ ||1||
ವೇದವಾದ್ಯಾದಿನಿರ್ಘೋಷೈಃ ವಿಷ್ಣುಮೂರ್ತಿಂ ಸಮಾನಯೇತ್ |
ತುಲಸ್ಯಾ ನಿಕಟೇ ಸಾ ತು ಸ್ಥಾಪ್ಯಾ ಚಾಂತರ್ಹಿತಾ ಘಟೈಃ ||2||
ಆಗಚ್ಛ ಭಗವನ್ ದೇವ ಅರ್ಹಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಕೇಶವ |
ತುಭ್ಯಂ ದದಾಮಿ ತುಲಸೀಂ ಸರ್ವಕಾಮಪ್ರದೋ ಭವ ||3||
ದದ್ಯಾದ್ ದ್ವಿವಾರಮರ್ಘ್ಯಂ ಚ ಪಾದ್ಯಂ ವಿಷ್ಟರಮೇವ ಚ |
ತತಶ್ಚಾಚಮನೀಯಂ ಚ ತ್ರಿರುಕ್ತ್ವಾ ಚ ಪ್ರದಾಪಯೇತ್ ||4||
ಪಯೋ ದಧಿ ಘೃತಂ ಕ್ಷೌದ್ರಂ ಕಾಂಸ್ಯಪಾತ್ರಪುಟೇ ಘೃತಂ |
ಮಧುಪರ್ಕಂ ಗೃಹಾಣ ತ್ವಂ ವಾಸುದವ ನಮೋಽಸ್ತು ತೇ ||5||
ತತೋ ಯೇ ಸ್ವಕುಲಾಚಾರಾಃ ಕರ್ತವ್ಯಾ ವಿಷ್ಣುತುಷ್ಟಯೇ |
ಹರಿದ್ರಾಲೇಪನಾಭ್ಯಂಗಃ ಕಾರ್ಯಃ ಸರ್ವಂ ವಿಧಾಯ ಚ ||6||
ಗೋಧೂಲಿ ಸಮಯೇ ಪೂಜ್ಯೌ ತುಲಸೀಕೇಶವೌ ಪುನಃ |
ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್ತತಃ ಕಾರ್ಯೌ ಸಮ್ಮುಖಂ ಮಂಗಲಂ ಪಠೇತ್ ||7||
ಇಷ್ಟದೇಶೇ ಭಾಸ್ವರೇ ತು ಸಂಕಲ್ಪಂ ತು ಸಮರ್ಪಯೇತ್ |
ಸ್ವಗೋತ್ರಪ್ರವರಾನುಕ್ತ್ಚಾ ತಥಾ ತ್ರಿಪುರುಷಾದಿಕಂ ||8||
ಅನಾದಿಮಧ್ಯನಿಧನ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಪ್ರತಿಪಾಲಕ |
ಇಮಾಂ ಗೃಹಾಣ ತುಲಸೀಂ ವಿವಾಹವಿಧಿನೇಶ್ವರ ||9||
ಪಾರ್ವತೀ ಬೀಜಸಂಭೂತಾಂ ವೃಂದಾಭಸ್ಮನಿ ಸಂಸ್ಥಿತಾಂ |
ಅನಾದಿಮಧ್ಯನಿಧನಾಂ ವಲ್ಲಭಾಂ ತೇ ದದಾಮ್ಯಹಂ ||10||
ಪಯೋಘೃತೈಶ್ಚ ಸೇವಾಭಿಃ ಕನ್ಯಾವದ್ವರ್ಧಿತಾಂ ಮಯಾ |
ತ್ವತ್ಪ್ರಿಯಾಂ ತುಲಸೀಂ ತುಭ್ಯಂ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ತ್ವಂ ಗೃಹಾಣ ಭೋಃ ||11||
ಏವಂ ದತ್ವಾ ತು ತುಲಸೀಂ ಪಶ್ಚಾತ್ತೌ ಪೂಜಯೇತ್ತತಃ |
ರಾತ್ರೌ ಜಾಗರಣಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ವಿವಾಹೋತ್ಸವಪೂರ್ವಕಂ ||12||
ಪ್ರತಿವರ್ಷಮಿದಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ಕಾರ್ತಿಕವ್ರತಸಿದ್ಧಯೇ |
ತತಃ ಪ್ರಭಾತಸಮಯೇ ತುಲಸೀಂ ವಿಷ್ಣುಮರ್ಚಯೇತ್ ||13||
ವಹ್ನಿ ಸಂಸ್ಥಾಪನಂ ಕೃತ್ವಾ ದ್ವಾದಶಾಕ್ಷರವಿದ್ಯಯಾ |
ಪಾಯಸಾಜ್ಯ ಕ್ಷೌದ್ರತಿಲೈಃ ಹುನೇದಷ್ಟೋತ್ತರಂ ಶತಂ ||14||
ತತಃ ಸ್ವಿಷ್ಟಕೃತಂ ಹುತ್ವಾ ದದ್ಯಾತ್ಪೂರ್ಣಾಹುತಿಂ ತತಃ |
ಆಚಾರ್ಯಂ ಚ ಸಮಭ್ಯರ್ಚ್ಯ ಹೋಮಶೇಷಂ ಸಮಾಪಯೇತ್ ||15||
ಚತುರೋ ವಾರ್ಷಿಕಾನ್ಮಾಸಾನ್ ನಿಯಮಂ ಯಸ್ಯ ಯತ್ಕೃತಂ |
ಕಥಯಿತ್ವಾ ದ್ವಿಜೇಭ್ಯಸ್ತತ್ ತಥಾಽನ್ಯತ್ಪರಿಪೂಜಯೇತ್ ||16||
ಇದಂ ವ್ರತಂ ಮಯಾ ದೇವ ಕೃತಂ ಪ್ರೀತ್ಯೈ ತವ ಪ್ರಭೋ |
ನೂನಂ ಸಂಪೂರ್ಣತಾಂ ಯಾತು ತ್ವತ್ಪ್ರಸಾದಾತ್ ಜನಾರ್ದನ ||17||
ರೇವತೀತುರ್ಯಚರಣೇ ದ್ವಾದಶೀಸಂಯುತೇ ನರಃ |
ನ ಕುರ್ಯಾತ್ಪಾರಣಾಂ ಕುರ್ವನ್ ವ್ರತಂ ನಿಷ್ಫಲತಾಂ ವ್ರಜೇತ್ ||18||
ತತೋ ಯೇಷಾಂ ಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ವರ್ಜನಂ ತು ಕೃತಂ ಭವೇತ್ |
ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯೇಽಥವಾ ತೂರ್ಜೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಃ ಸಮರ್ಪಯೇತ್ ||19||
ತತಃ ಸರ್ವಂ ಸಮಶ್ನೀಯಾತ್ ಯದ್ಯದುಕ್ತಂ ವ್ರತೇ ಸ್ಥಿತಃ |
ದಂಪತಿಭ್ಯಾಂ ಸಹೈವಾತ್ರ ಭೋಕ್ತವ್ಯಂ ವಾ ದ್ವಿಜೈಃ ಸಹ ||20||
ತತೋ ಭುಕ್ತೋತ್ತರಂ ಯಾನಿ ಗಲಿತಾನಿ ದಲಾನಿ ಚ |
ತುಲಸ್ಯಾಸ್ತಾನಿ ಭುಕ್ತ್ವಾ ತು ಸರ್ವಪಾಪೈಃ ಪ್ರಮುಚ್ಯತೇ ||21||
ಭೋಜನಾನಂತರಂ ವಿಷ್ಣೋರರ್ಪಿತಂ ತುಲಸೀದಲಂ |
ಭಕ್ಷಣಾತ್ಪಾಪನಿರ್ಮುಕ್ತಿಃ ಚಾಂದ್ರಾಯಣ ಶತಾಧಿಕಂ ||22||
ಇಕ್ಷುಖಂಡಂ ತಥಾ ಧಾತ್ರೀಫಲಂ ಪೂಗೀಫಲಂ ತಥಾ | |
ಭುಕ್ತ್ವಾ ತು ಭೋಜನಸ್ಯಾಂತೇ ತಸ್ಯೋಚ್ಛಿಷ್ಟಂ ವಿನಶ್ಯತಿ ||23||
ಏಷು ತ್ರಿಷು ನ ಭುಕ್ತಂ ಚೇದೈಕಕಮಪಿ ಯೇನ ತು |
ಜ್ಞೇಯಂ ಉಚ್ಛಿಷ್ಟ ಆವರ್ಷಂ ನರೋಽಸೌ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ||24||
ತತಃ ಸಾಯಂ ಪುನಃ ಪೂಜ್ಯೌ ಇಕ್ಷುವಂಶೈಶ್ಚ ಮಂಡಿತೌ |
ತುಲಸೀವಾಸುದೇವೌ ಚ ಕೃತಕೃತ್ಯೋ ಭವೇತ್ತತಃ ||25||
ತತೋ ವಿಸರ್ಜನಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ದತ್ವಾ ದೇಯಾದಿಕಂ ಹರೇಃ |
ವೈಕುಂಠಂ ಗಚ್ಛ ಭಗವನ್ ತುಲಸ್ಯಾ ಸಹಿತಃ ಪ್ರಭೋ ||26||
ಮತ್ಕೃತಂ ಪೂಜನಂ ಗೃಹ್ಯ ಸಂತುಷ್ಟೋ ಭವ ಸರ್ವದಾ |
ಗಚ್ಛ ಗಚ್ಛ ಸುರಶ್ರೇಷ್ಠ ಸ್ವಸ್ಥಾನಂ ಪರಮೇಶ್ವರ ||27||
ಯತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮಾದಯೋ ದೇವಾಃ ತತ್ರ ಗಚ್ಛ ಜನಾರ್ದನ |
ಏವಂ ವಿಸೃಜ್ಯ ದೇವೇಶಂ ಆಚಾರ್ಯಾಯ ಪ್ರದಾಪಯೇತ್ ||28||
ಮೂರ್ತ್ಯಾದಿಕಂ ಸರ್ವಮೇವ ಕೃತಕೃತ್ಯೋ ಭವೇನ್ನರಃ |
ಪ್ರತಿವರ್ಷಂ ಕರೋತ್ಯೇವಂ ತುಲಸ್ಯುದ್ವಾಹನಂ ಶುಭಂ ||29||
ಇಹ ಲೋಕೇ ಪರತ್ರಾಪಿ ವಿಪುಲಂ ಸದ್ಯಶೋ ಭವೇತ್ |
ಪ್ರತಿವರ್ಷಂ ತು ಯಃ ಕುರ್ಯಾತ್ ತುಲಸೀಕರಪೀಡನಂ |
ಭಕ್ತಿಮಾನ್ ಧನಧಾನ್ಯೈಶ್ಚ ಯುಕ್ತೋ ಭವತಿ ನಿಶ್ಚಿತಂ ||30||
ಇತಿ ಸನತ್ಕುಮಾರಸಂಹಿತಾಂತರ್ಗತಂ ವೃಂದಾವನದ್ವಾದಶೀವ್ರತಂ ಸಂಪೂರ್ಣಂ |
ವೃಂದಾವನ ದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತಂ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ದ್ವಾದಶಿಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ತುಳಸಿ-ವಿಷ್ಣು ವಿವಾಹದ ಪವಿತ್ರ ವಿಧಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವ್ರತವು ಭಕ್ತಿ, ಪವಿತ್ರತೆ, ದಾಂಪತ್ಯ ಸೌಖ್ಯ ಮತ್ತು ಮೋಕ್ಷ ಪ್ರಾಪ್ತಿಗೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ವ್ರತವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು, ಭಕ್ತರು ವಿಘ್ನನಿವಾರಕ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಿ, ಪುಣ್ಯಾಹವಚನ ಮತ್ತು ನಾಂದೀ ಶ್ರಾದ್ಧವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ವೇದ ಘೋಷಗಳೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೀ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿ, ತುಳಸಿ ಸಸ್ಯದ ಬಳಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಾರಂಭವು ದೇವತೆಗಳ ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುವ ಮೂಲಕ ಶುಭ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.
ವ್ರತದ ಮುಂದಿನ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ, ಭಕ್ತರು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. 'ಓ ಕೇಶವ! ನಾನು ನಿನಗೆ ತುಳಸಿಯನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತೇನೆ, ನೀನು ಸರ್ವಕಾಮಪ್ರದನಾಗು' ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾ, ಪಾಧ್ಯ, ಅರ್ಘ್ಯ, ಆಚಮನೀಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಲು, ಮೊಸರು, ತುಪ್ಪ ಮತ್ತು ಜೇನುತುಪ್ಪದಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಮಧುಪರ್ಕವನ್ನು ಕಂಚಿನ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟು 'ವಾಸುದೇವ ನಮೋಽಸ್ತು ತೇ' ಎಂದು ಹೇಳಿ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ, ಹರಿದ್ರಾ ಲೇಪನ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಂಗ ಸ್ನಾನದಂತಹ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ದೈವಿಕ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಪವಿತ್ರ ಶುದ್ಧೀಕರಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಗೋಧೂಳಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ತುಳಸಿ ಮತ್ತು ಕೇಶವರನ್ನು ಪುನಃ ಪೂಜಿಸಿ, ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಕಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಗೋತ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರವರಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ, ಮೂರು ತಲೆಮಾರುಗಳ ಪೂರ್ವಜರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ. 'ಅನಾದಿ, ಮಧ್ಯ, ಅಂತವಿಲ್ಲದ ಪ್ರಭುವೇ! ಪಾರ್ವತಿಯ ಬೀಜದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿ, ವೃಂದಾ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ತುಳಸಿಯನ್ನು ನಿನಗೆ ವಿವಾಹವಾಗಿ ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತೇನೆ' ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸುವ ಮಂತ್ರಗಳು ತುಳಸಿಯ ದೈವಿಕ ಮೂಲ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೇಲಿನ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತವೆ. ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಜಾಗರಣೆ ಮಾಡಿ, ಭಕ್ತಿಗೀತೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳ ಮೂಲಕ ತುಳಸಿ-ವಿಷ್ಣು ವಿವಾಹೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮರುದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ, ತುಳಸಿ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪೂಜಿಸಿ, ದ್ವಾದಶಾಕ್ಷರ ಮಂತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಅಷ್ಟೋತ್ತರ ಶತ ಹೋಮವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೋಮದ ನಂತರ, ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಸತ್ಕಾರ ಮಾಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವ್ರತದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿ, 'ಇದು ನಿನ್ನ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ' ಎಂದು ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದ್ವಾದಶಿಯಂದು ಪಾರಣೆ ಮಾಡಬಾರದು; ಬದಲಾಗಿ, ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ತುಳಸಿ ದಳವನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಭೋಜನಾನಂತರ ಇಕ್ಷು (ಕಬ್ಬು), ಧಾತ್ರೀಫಲ (ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿ) ಮತ್ತು ಪೂಗೀಫಲ (ಅಡಿಕೆ) ಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಸಂಜೆ, ತುಳಸಿ ಮತ್ತು ವಾಸುದೇವರನ್ನು ಪುನಃ ಪೂಜಿಸಿ, ಅವರಿಗೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ನೀಡಿ, ವಿರ್ಸಜನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ವ್ರತವನ್ನು ಭಕ್ತಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುವವರು ಇಹಲೋಕದಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿ, ಸಂಪತ್ತು, ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಪರಲೋಕದಲ್ಲಿ ವೈಕುಂಠ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ತುಳಸಿ-ವಿಷ್ಣು ವಿವಾಹವನ್ನು ಮಾಡುವ ಭಕ್ತರು ಧನ, ಧಾನ್ಯ ಮತ್ತು ಸೌಭಾಗ್ಯದಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ವ್ರತವು ಭಕ್ತನ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯ ಸಂಕಲ್ಪ, ದೈವಾನುರಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಧರ್ಮನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಐಶ್ವರ್ಯ, ಆರೋಗ್ಯ, ಸಂತಾನ, ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಎಂಬ ಐದು ವರಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದಿಸುತ್ತದೆ, ಸಮಗ್ರ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ತರುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...