ಯೋ ದೇವಾನಾಂ ಪುರೋ ದಿತ್ಸುರರ್ಥಿಭ್ಯೋ ವರಮೀಪ್ಸಿತಂ |
ಅಗ್ರೇ ಸ್ಥಿತಃ ಸ ವಿಘ್ನೇಶೋ ಮಮಾಂತರ್ಹೃದಯೇ ಸ್ಥಿತಃ || 1 ||
ಮಹಃ ಪುರಾ ವೈ ಬುಧಸೈಂಧವಶ್ರೀ-
-ಶರಾಟವೀಮಧ್ಯಗತಂ ಹೃದಂತಃ |
ಶ್ರೀಕಂಠಫಾಲೇಕ್ಷಣಜಾತಮೀಡೇ
ತತ್ಪುಷ್ಕರಸ್ಯಾಯತನಾದ್ಧಿ ಜಾತಂ || 2 ||
ಮಹೋ ಗುಹಾಖ್ಯಂ ನಿಗಮಾಂತಪಂಕ್ತಿ
ಮೃಗ್ಯಾಂಘ್ರಿಪಂಕೇರುಹಯುಗ್ಮಮೀಡೇ |
ಸಾಂಬೋ ವೃಷಸ್ಥಃ ಸುತದರ್ಶನೋತ್ಕೋ
ಯತ್ಪರ್ಯಪಶ್ಯತ್ಸರಿರಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇ || 3 ||
ತ್ವಾಮೇವ ದೇವಂ ಶಿವಫಾಲನೇತ್ರ-
-ಮಹೋವಿವರ್ತಂ ಪರಮಾತ್ಮರೂಪಂ |
ತಿಷ್ಠನ್ ವ್ರಜನ್ ಜಾಗ್ರದಹಂ ಶಯಾನಃ
ಪ್ರಾಣೇನ ವಾಚಾ ಮನಸಾ ಬಿಭರ್ಮಿ || 4 ||
ನಮೋ ಭವಾನೀತನುಜಾಯ ತೇಽಸ್ತು
ವಿಜ್ಞಾತತತ್ತ್ವಾ ಮುನಯಃ ಪುರಾಣಾಃ |
ಯಮೇವ ಶಂಭುಂ ಹರಿಮಬ್ಜಯೋನಿಂ
ಯಮಿಂದ್ರಮಾಹುರ್ವರುಣಂ ಯಮಾಹುಃ || 5 ||
ಕೋಟೀರಕೋಟಿಸ್ಥಮಹಾರ್ಘಕೋಟಿ-
-ಮಣಿಪ್ರಭಾಜಾಲವೃತಂ ಗುಹಂ ತ್ವಾಂ |
ಅನನ್ಯಚೇತಾಃ ಪ್ರಣವಾಬ್ಜಹಂಸಂ
ವೇದಾಹಮೇತಂ ಪುರುಷಂ ಮಹಾಂತಂ || 6 ||
ಸ ನೋಽವತು ಸ್ವಾಲಿಕಪಂಕ್ತಿಜೀವ-
-ಗ್ರಹಂ ಗೃಹೀತಾಯತ ಚಂದ್ರಖಂಡಃ |
ಗುಹಾದಸೀಯಂತಮಿದಂ ಸ್ವರೂಪಂ
ಪರಾತ್ಪರಂ ಯನ್ಮಹತೋ ಮಹಾಂತಂ || 7 ||
ಸ್ವರ್ಗಾಪಗಾಮಧ್ಯಗಪುಂಡರೀಕ-
-ದಲಪ್ರಭಾಜೈತ್ರವಿಲೋಚನಸ್ಯ |
ಅಕ್ಷ್ಣಾಂ ಸಹಸ್ರೇಣ ವಿಲೋಕ್ಯಮಾನಂ
ನ ಸಂದೃಶೇ ತಿಷ್ಠತಿ ರೂಪಮಸ್ಯ || 8 ||
ಹೇಮದ್ವಿಷತ್ಕುಂಡಲಮಂಡಲಾಢ್ಯ-
-ಗಂಡಸ್ಥಲೀಮಂಡಿತತುಂಡಶೋಭಃ |
ಬ್ರಹ್ಮ ತ್ವಮೇವೇತಿ ಗುಹೋ ಮುನೀಂದ್ರೈಃ
ಹೃದಾ ಮನೀಷಾ ಮನಸಾಽಭಿಕ್ಲಪ್ತಃ || 9 ||
ಸುಪಕ್ವಬಿಂಬಾಧರಕಾಂತಿರಕ್ತ-
-ಸಂಧ್ಯಾಮೃಗಾಂಕಾಯಿತದಂತಪಂಕ್ತಿಃ |
ಗುಹಸ್ಯ ನಃ ಪಾತು ವಿಲೋಲದೃಷ್ಟಿಃ
ಯೇನಾವೃತಂ ಖಂ ಚ ದಿವಂ ಮಹೀಂ ಚ || 10 ||
ಕರೀಂದ್ರಶುಂಡಾಯಿತದೋಃಪ್ರಕಾಂಡ
ದ್ವಿಷಟ್ಕಕೇಯೂರವಿರಾಜಮಾನಂ |
ಗುಹಂ ಮೃಡಾನೀಭವಮಪ್ರಮೇಯಂ
ನ ಚಕ್ಷುಷಾ ಪಶ್ಯತಿ ಕಶ್ಚನೈನಂ || 11 ||
ಸ್ವಕೀಯದೋರ್ದಂಡಗೃಹೀತಚಂಡ-
-ಕೋದಂಡ ನಿರ್ಮುಕ್ತ ಪೃಷತ್ಕಷಂಡೈಃ |
ತ್ರಿವಿಷ್ಟಪಾಂಧಂಕರಣೈರಶೂನ್ಯಾನ್
ಯಃ ಸಪ್ತಲೋಕಾನಕೃಣೋದ್ದಿಶಶ್ಚ || 12 ||
ಸೌವರ್ಣಹಾರಾದಿವಿಭೂಷಣೋಜ್ಜ್ವಲ-
-ನ್ಮಣಿಪ್ರಭಾಲೀಢ ವಿಶಾಲವಕ್ಷಾಃ |
ಸ್ಕಂದಃ ಸ ಮಾಂ ಪಾತು ಜಿತಾಬ್ಜಯೋನಿಃ
ಅಜಾಯಮಾನೋ ಬಹುಧಾ ವಿಜಾಯತೇ || 13 ||
ದೇವಃ ಸ ವೈಹಾರಿಕವೇಷಧಾರೀ
ಲೀಲಾಕೃತಾಶೇಷಜಗದ್ವಿಮರ್ದಃ |
ಶಿಖಿಧ್ವಜಃ ಪಾತು ಭಯಂಕರೇಭ್ಯೋ
ಯಃ ಸಪ್ತಸಿಂಧೂನದಧಾತ್ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ || 14 ||
ಷಡಾನನೋ ದ್ವಾದಶಬಾಹುದಂಡಃ
ಶ್ರುತ್ಯಂತಗಾಮೀ ದ್ವಿಷಡೀಕ್ಷಣಾಢ್ಯಃ |
ಭೀತಾಯ ಮಹ್ಯಂ ಗಿರಿಜಾತನೂಜೋ
ಹಿರಣ್ಯವರ್ಣಸ್ತ್ವಭಯಂ ಕೃಣೋತು || 15 ||
ಯೋ ದಾನವಾನೀಕಭಯಂಕರಾಟವೀ
ಸಮೂಲಕೋತ್ಪಾಟನಚಂಡವಾತಃ |
ಷಾಣ್ಮಾತುರಃ ಸಂಹೃತ ಸರ್ವಶತ್ರುಃ
ಅಥೈಕರಾಜೋ ಹ್ಯಭವಜ್ಜನಾನಾಂ || 16 ||
ಅತೀವ ಬಾಲಃ ಪ್ರವಯಾಃ ಕುಮಾರೋ
ವರ್ಣೀ ಯುವಾ ಷಣ್ಮುಖ ಏಕವಕ್ತ್ರಃ |
ಇತ್ಥಂ ಮಹಸ್ತದ್ಬಹುಧಾಽಽವಿರಾಸೀ-
-ದ್ಯದೇಕಮವ್ಯಕ್ತಮನಂತರೂಪಂ || 17 ||
ಯದೀಯಮಾಯಾವರಣಾಖ್ಯಶಕ್ತಿ
ತಿರೋಹಿತಾಂತಃ ಕರಣಾ ಹಿ ಮೂಢಾಃ |
ನ ಜಾನತೇ ತ್ವಾಂ ಗುಹ ತಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇ
ಪರೇಣ ನಾಕಂ ನಿಹಿತಂ ಗುಹಾಯಾಂ || 18 ||
ಗುರೂಪದೇಶಾಧಿಗತೇನ ಯೋಗ-
-ಮಾರ್ಗೇಣ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಚ ಯೋಗಿನಸ್ತ್ವಾಂ |
ಗುಹಂ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಹೃದಂಬುಜಸ್ಥಂ
ವಿಭ್ರಾಜದೇತದ್ಯತಯೋ ವಿಶಂತಿ || 19 ||
ಯೋ ದೇವಸೇನಾಪತಿರಾದರಾದ್ವೈ
ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಭಿರ್ದೇವಗಣೈರಭಿಷ್ಟುತಃ |
ತಂ ದೇವಸೇನಾನ್ಯಮಹಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇ
ವಿಶ್ವಂ ಪುರಾಣಂ ತಮಸಃ ಪರಸ್ತಾತ್ || 20 ||
ಹೃದಂಬುಜಾಂತರ್ದಹರಾಗ್ರವರ್ತಿ
ಕೃಶಾನುಮಧ್ಯಸ್ಥಪರಾತ್ಮರೂಪಾತ್ |
ಗುಹಾತ್ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮಾನ್ಮುನಯಃ ಪ್ರತೀಯು-
-ರತಃ ಪರಂ ನಾನ್ಯದಣೀಯಸಂ ಹಿ || 21 ||
ತಪಃ ಪ್ರಸನ್ನೇಶಬಹುಪ್ರದತ್ತ-
-ವರಪ್ರಮತ್ತಾಸುರಭೀತಿಭಾಜಾಂ |
ಸುಪರ್ವಣಾಂ ಸ್ಕಂದ ಭವಾನ್ ಶರಣ್ಯಃ
ಇಂದ್ರಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋರ್ವರುಣಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಃ || 22 ||
ಸ ಏವ ದೇವೋ ಗಿರಿಜಾಕುಮಾರೋ
ರಾಜಾ ಸ ಮಿತ್ರಂ ಸ ಹಿ ನೋ ವರೇಣ್ಯಃ |
ಭ್ರಾತಾ ಸ ಬಂಧುಃ ಸ ಗುರುಃ ಸ್ವಸಾ ಚ
ಸ ಏವ ಪುತ್ರಃ ಸ ಪಿತಾ ಚ ಮಾತಾ || 23 ||
ಸ್ವರಾಜ್ಯದಾತ್ರೇ ಸ್ವಸುತಾಂ ವಿತೀರ್ಯ
ತಾಂ ದೇವಸೇನಾಂ ಸುಕುಮಾರಗಾತ್ರಾಂ |
ಆರಾಧಯತ್ಯನ್ವಹಮಾಂಬಿಕೇಯಂ
ಇಂದ್ರೋ ಹವಿಷ್ಮಾನ್ಸಗಣೋ ಮರುದ್ಭಿಃ || 24 ||
ದೇವೇನ ಯೇನಾಲಘುವಿಕ್ರಮೇಣ
ಹತೇಷು ಸರ್ವೇಷ್ವಪಿ ದಾನವೇಷು |
ಪುರೇವ ದೇವಾಃ ಸ್ವಪದೇಽಧಿಚಕ್ರುಃ
ಇಂದ್ರಶ್ಚ ಸಮ್ರಾಡ್ವರುಣಶ್ಚ ರಾಜಾ || 25 ||
ಷಾಣ್ಮಾತುರೋಽಸೌ ಜಗತಾಂ ಶರಣ್ಯ-
-ಸ್ತೇಜೋಽನ್ನಮಾಪಃ ಪವನಶ್ಚ ಭೂತ್ವಾ |
ಸಂರಕ್ಷಣಾಯೈವ ಜಗತ್ಸು ದೇವೋ
ವಿವೇಶ ಭೂತಾನಿ ಚರಾಚರಾಣಿ || 26 ||
ಕರೌ ಯುವಾಮಂಜಲಿಮೇವ ನಿತ್ಯಂ
ಉಮಾಂಗಜಾತಾಯ ವಿಧತ್ತಮಸ್ಮೈ |
ಏಷ ಪ್ರಸನ್ನಃ ಸುಕುಮಾರಮೂರ್ತಿ-
-ರಸ್ಮಾಸು ದೇವೋ ದ್ರವಿಣಂ ದಧಾತು || 27 ||
ನಿಧಿಃ ಕಲಾನಾಮುದಧಿರ್ದಯಾನಾಂ
ಪತಿರ್ಜನಾನಾಂ ಸರಣಿರ್ಮುನೀನಾಂ |
ಕದಾ ಪ್ರಸೀದೇನ್ಮಯಿ ಪಾರ್ವತೇಯಃ
ಪಿತಾ ವಿರಾಜಾಮೃಷಭೋ ರಯೀಣಾಂ || 28 ||
ಸೌಂದರ್ಯವಲ್ಲೀತನುಸೌಕುಮಾರ್ಯ-
-ಸರೋಜಪುಷ್ಪಂಧಯಮಾನಸೋ ಯಃ |
ಚಚಾರ ಕಾಂತಾರಪಥೇಷು ದೇವಃ
ಸ ನೋ ದದಾತು ದ್ರವಿಣಂ ಸುವೀರ್ಯಂ || 29 ||
ಇತೋಽಪಿ ಸೌಂದರ್ಯವದಸ್ತು ದೇಹ-
-ಮಿತೀವ ಹುತ್ವಾ ಶಿವಫಾಲನೇತ್ರೇ |
ಜಾತಸ್ತತಃ ಕಿಂ ಸ ಕುಮಾರ ಏವ
ಕಾಮಸ್ತದಗ್ರೇ ಸಮವರ್ತತಾಧಿ || 30 ||
ಮುಮುಕ್ಷುಲೋಕಾಃ ಶೃಣುತ ಪ್ರಿಯಂ ವೋ
ಭಜಧ್ವಮೇನಂ ಗಿರಿಜಾಕುಮಾರಂ |
ಅಸ್ಯೈವ ದೇವಸ್ಯ ಪರಾತ್ಮತೇತಿ
ಹೃದಿ ಪ್ರತೀಷ್ಯಾ ಕವಯೋ ಮನೀಷಾ || 31 ||
ಧೇನುರ್ಬಹ್ವೀಃ ಕಾಮದೋಗ್ಧ್ರೀಃ ಸುವತ್ಸಾಃ
ಕುಂಡೋಧ್ನೀರ್ಗಾ ದೇಹಿ ನಸ್ತ್ವಂ ಸಹಸ್ರಂ |
ಭಕ್ತಾರ್ತಿಘ್ನಂ ದೇವದೇವಂ ಷಡಾಸ್ಯಂ
ವಿದ್ಮಾಹಿ ತ್ವಾ ಗೋಪತಿಂ ಶೂರಗೋನಾಂ || 32 ||
ವಂದಾಮಹೇ ಬರ್ಹಿಣವಾಹನಸ್ಥಿತಂ
ವನೀಪಕಾಶೇಷಮನೀಷಿತಪ್ರದಂ |
ತೋಷ್ಟೂಯಮಾನಂ ಬಹುಧಾ ಪದೇ ಪದೇ
ಸಂಕ್ರಂದನೇನಾನಿಮಿಷೇಣ ಜಿಷ್ಣುನಾ || 33 ||
ದಿಗ್ಭ್ಯೋ ದಶಭ್ಯಃ ಪರಿತಃ ಪುನಃ ಪುನಃ
ಪರಃ ಶತಾಯಾತಸಿಷೇವಿಷಾವತಾಂ |
ಅನುಗ್ರಹಾಯೈವ ಷಡಾನನೋ ಹ್ಯಸೌ
ಪ್ರತ್ಯಂಗ್ಮುಖಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ವಿಶ್ವತೋಮುಖಃ || 34 ||
ಕೂರ್ಮಃ ಫಣೀಂದ್ರಶ್ಚ ತಥಾ ಫಣಾಭೃತೋ
ದಿಗ್ದಂತಿನಶ್ಚೈವ ಕುಲಾಚಲಾ ಅಪಿ |
ಭೂತ್ವಾಽಂಬಿಕೇಯಃ ಪ್ರಥಿತಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್
ಬ್ರಹ್ಮಾಧ್ಯತಿಷ್ಠದ್ಭುವನಾನಿ ಧಾರಯನ್ || 35 ||
ಯೋ ವೈ ಸ್ಕಂದಃ ಪೃಷ್ಟಃ ಶಂಭೋಃ ಸತ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಾದ್ವೈತಂ |
ಓಂಕಾರಾರ್ಥಂ ಪ್ರಾಹ ಸ್ಮೇತ್ಥಂ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೋಂ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೋಂ || 36 ||
ಯೋ ಜಾಹ್ವವೀಶರಾರಣ್ಯಹ್ರದಾಂಭೋಜೇ ಬಭೌ ಪುರಾ |
ತಸ್ಮೈ ನಮಃ ಷಣ್ಮುಖಾಯ ಮಹಾಸೇನಾಯ ಧೀಮಹಿ || 37 ||
ಯದ್ದಕ್ಷಿಣಕರಾಂಭೋಜಮಿಷ್ಟದಂ ಸ್ವಾನುಜೀವಿನಾಂ |
ತೇಭ್ಯ ಇಂದ್ರಾದಿಸೇನಾನಾಂ ಸೇನಾನಿಭ್ಯಶ್ಚ ವೋ ನಮಃ || 38 ||
ದೇವತಾನಾಮೃಷೀಣಾಂ ಚ ಭಕ್ತಾನಾಮಪಿ ಯೋಗಿನಾಂ |
ಭೂತಾನಾಮಪಿ ವೀರಾಣಾಂ ಪತೀನಾಂ ಪತಯೇ ನಮಃ || 39 ||
ನಮಸ್ತೇಽಸ್ತು ಮಹೇಶಾನ ಭೀತೇಭ್ಯಃ ಶೂರಪದ್ಮನಃ |
ಸುನಾಸೀರಮುಖೇಭ್ಯಸ್ತ್ವಂ ಸ್ವಸ್ತಿದಾ ಅಭಯಂಕರಃ || 40 ||
ಕಟಾಕ್ಷವೀಕ್ಷಣಾಪಾಸ್ತ ನಿಖಿಲವ್ಯಾಧಿಬಂಧನ |
ದೇವಸೇನಾಪತೇ ಸ್ವಾಮಿನ್ ಅಭಿ ತ್ವಾ ಶೂರ ನೂನುಮಃ || 41 ||
ಅಂತಶ್ಚರಸಿ ಭೂತೇಷು ತ್ವಮೇಕಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪತಃ |
ತ್ವಮೇವ ನಿಗಮಾಂತೇಷು ಪರಮಾತ್ಮಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ || 42 ||
ಮಹೀ ದ್ಯೌರಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ವಾಯುರಾಪೋಽನಲೋಽಂಬರಂ |
ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಜಗನ್ನಾಥ ತ್ವಯಿ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ || 43 ||
ಶೈಶವೇ ತ್ವಂ ಮಹಾಸೇನ ಬಂದೀಕೃತ್ಯ ಪ್ರಜಾಪತಿಂ |
ಅಸ್ರಾಕ್ಷೀಸ್ತಾನ್ಯಥಾಪೂರ್ವಂ ಮನುಷ್ಯಾಃ ಪಶವಶ್ಚ ಯೇ || 44 ||
ವೇದಾಂತಕಂದರೀವರ್ತಿ ಗುಹಾಶಯಷಡಾನನೇ |
ತ್ರಿಲೋಕೀಯಂ ತ್ವಯಿ ವಿಭೋ ನಾವೀವಾಂತಃ ಸಮಾಹಿತಾ || 45 ||
ಕಲಾ ಮುಹೂರ್ತಾಃ ಕಾಷ್ಠಾಶ್ಚ ಮಾಸಾ ವರ್ಷಾ ಯುಗಾನಿ ಚ |
ತ್ವಯಿ ವಲ್ಲೀಶ ನಿಹಿತಾ ನಿಮೇಷಾಸ್ತ್ರುಟಿಭಿಃ ಸಹ || 46 ||
ರೋಗಕಾಂತಾರದಾವಾಗ್ನೇ ಮೃತ್ಯುಕಕ್ಷಹುತಾಶನ |
ಶೂರಘ್ನ ತ್ವತ್ಪ್ರತಾಪೇನ ರೇಜತೀ ರೋದಸೀ ಉಭೇ || 47 ||
ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿಚಿನ್ವಂತೋ ಹೃದಯಾಂಭೋಜಮಧ್ಯಗಂ |
ಯೋಗಿನೋ ನಾರದಾದ್ಯಾಸ್ತ್ವಾಂ ಸದಾ ಪಶ್ಯಂತಿ ಸೂರಯಃ || 48 ||
ಹತಶೂರಮುಖಾಶೇಷದೈತೇಯಂ ತ್ವಾಂ ಗುಹಾಸ್ತುವನ್ |
ಅಗ್ನಾವಿಷ್ಣೂ ಚೇಂದ್ರವಾಯೂ ಸೋಮೋ ಧಾತಾ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ || 49 ||
ವಾಚಾಲಯಸ್ಯವಾಚಂ ತ್ವಂ ಸಚಕ್ಷುಃ ಕುರುಷೇಽದೃಶಂ |
ಆಶ್ರಿತೇಭ್ಯೋ ಜಗನ್ನಾಥ ಶಿವೋ ನಃ ಸುಮನಾ ಭವ || 50 ||
ಸ ಏವ ಜಗತಃ ಕರ್ತಾ ಭರ್ತಾ ಹರ್ತಾ ಜಗದ್ಗುರುಃ |
ಕುಮಾರಃ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಃ ಸೋಽಕ್ಷರಃ ಪರಮಃ ಸ್ವರಾಟ್ || 51 ||
ಅಸುರಾನ್ ಶೂರಪದ್ಮಾದೀನ್ ಹತ್ವಾ ಶರವಣೋದ್ಭವಃ |
ದೇವಾನ್ ಸ್ವಸ್ವಪದೇ ಕೃತ್ವಾ ಸಮ್ರಾಡೇಕೋ ವಿರಾಜಸಿ || 52 ||
ತವ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿಶ್ವರೂಪಂ ಸಹರ್ಷಭಯವೇಪಥು |
ತ್ವಾಮಸ್ತುವನ್ನಾದಿತೇಯಾಃ ಬೃಹಸ್ಪತಿಪುರೋಹಿತಾಃ || 53 ||
ಕಿನ್ನರಾ ಗರುಡಾ ನಾಗಾ ಯಕ್ಷಾಃ ಸಾಧ್ಯಾ ಮರುದ್ಗಣಾಃ |
ಐಂದ್ರೀಶಂ ತ್ವಾಮಹರಹಃ ವಿಶ್ವೇ ದೇವಾ ಉಪಾಸತೇ || 54 ||
ವಿಶ್ವಾಸಾನ್ಮಾನುಷೀಣಾಂ ಚ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಪಶುಪಕ್ಷಿಣಾಂ |
ಚರಾಚರಾಣಾಂ ಜಗತಾಂ ಧ್ರುವೋ ರಾಜಾ ವಿಶಾಮಯಂ || 55 ||
ಅಂಭೋಜಸಂವರ್ತಿಕಾಸು ರಾಜಹಂಸಾ ಇವ ಪ್ರಭೋ |
ಮದೀಯಹೃದಯಾಂಭೋಜೇ ಧ್ರುವಸ್ತಿಷ್ಠಾವಿಚಾಚಲಿಃ || 56 ||
ಲೀಲಾಮಾತ್ರಕೃತಾಶೇಷಭುವನಾದ್ಗಿರಿಜಾಸುತಾತ್ |
ಅಥರ್ವ ಚಾಥ ಋಕ್ಸಾಮ ಯಜುಸ್ತಸ್ಮಾದಜಾಯತ || 57 ||
ತಿಲೇ ತೈಲಮಿವ ಪ್ರೋತಂ ದಧ್ನ್ಯಾಜ್ಯಮಿವ ಷಣ್ಮುಖೇ |
ಮಣೌ ಸೂತ್ರಮಿವ ಸ್ಯೂತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿಶ್ವಮಿದಂ ಜಗತ್ || 58 ||
ಯಸ್ತಪ್ತಾದೀನೃಷೀನ್ ಶಾಪಾದುದ್ದಧಾರ ಹರಾತ್ಮಜಃ |
ಮಾತುಃ ಸ್ತನಸುಧಾಪೂರೇ ಪುತ್ರಃ ಪ್ರಮುದಿತೋಧಯನ್ || 59 ||
ಇಜ್ಯಯಾ ಪೂಜಯಾ ಸ್ತುತ್ಯಾ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಪರಿಚರ್ಯಯಾ |
ಧ್ಯಾನೇನ ತಪಸಾ ಚ ತ್ವಾಂ ದೇವಂ ಮನಸಿ ಈಡತೇ || 60 ||
ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತ್ಯಾಗಮಾದ್ಯುಕ್ತಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲದಾಯಿನೇ |
ಸ್ಕಂದಾಯ ತುಭ್ಯಂ ಮಖಿಭಿಃ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಹೂಯತೇ ಹವಿಃ || 61 ||
ಮೂರ್ಧಾ ದ್ಯೌರಂಬರಂ ನಾಭಿರೂರೂ ಭೂರತಲಂ ಪದೇ |
ಷಣ್ಮುಖಸ್ಯೇತ್ಯೇವಮಾಹುಃ ಅಂತರ್ವಿಶ್ವಮಿದಂ ಜಗತ್ || 62 ||
ಭಕ್ತಸಂತಾಪಶಮನ ಪ್ರಾವೃಷೇಣ್ಯಘನಾಘನಾತ್ |
ಸ್ಕಂದಾದನ್ಯಂ ಮನೋ ಮಾಗಾಃ ಸ ದೃಷ್ಟೋ ಮೃಡಯಾತಿ ನಃ || 63 ||
ಜಿಹ್ವೇ ತ್ವಮುಚ್ಚೈರ್ನಿಸ್ತಂದ್ರಾ ರಾತ್ರಿಂದಿವಮಭಿಷ್ಟುಹಿ |
ದೇವಸೇನಂ ಮಹಾಸೇನಂ ಅದುಗ್ಧಾ ಇವ ಧೇನವಃ || 64 ||
ಅಕಲಂಕಶರಚ್ಚಂದ್ರವಿಲಸತ್ತ್ವನ್ಮುಖಸ್ರುತಾಃ |
ಮಂದಸ್ಮಿತಸುಧಾಧಾರಾಸ್ತಾ ಮೇ ಕೃಣ್ವಂತು ಭೇಷಜಂ || 65 ||
ದೇವಾನೀಜಿಮಹೇ ಪೂರ್ವಂ ತಪಶ್ಚಕೃಮಹೇ ಪುರಾ |
ಯದ್ಗುಹೋ ದೇವತಾಸ್ಮಾಕಂ ಕವಿರ್ಗೃಹಪತಿರ್ಯುವಾ || 66 ||
ಮದೀಯಹೃದಯಾಂಭೋಜನಿರ್ಯೂಹಮಣಿಮಂಚಕೇ |
ಷಡಾನನ ತ್ವತ್ಪಾದಃ ಸ್ಯಾದಿಯಾನ್ ಪ್ರಾದೇಶಸಮ್ಮಿತಃ || 67 ||
ಚಿರಂತನವಚಃ ಸ್ತುತ್ಯಃ ಪ್ರಣವಾಂಬುಜಷಟ್ಪದಃ |
ಕರೋತು ದೇವಸೇನೇಶಃ ಶಿವಾ ನಃ ಪ್ರದಿಶೋ ದಿಶಃ || 68 ||
ದೈತೇಯವಧಸನ್ನದ್ಧೋ ಭವಾನ್ ಪವನಸಾರಥಿಃ |
ದ್ವಿಲಕ್ಷಮರ್ವತೋ ಹೈಮೇ ರಥೇ ಯುಕ್ತ್ವಾಽಧಿತಿಷ್ಠತಿ || 69 ||
ಗಗನೋಚ್ಛ್ರಿತಕೋದಂಡಕಿರೀಟಂ ಶೂರಮಾಹವೇ |
ಬಿಭೇದಿಥ ತ್ವಂ ನಾರಾಚೈಃ ಸಹಸ್ರೇಣ ಶತೇನ ಚ || 70 ||
ಐಶಾಲ್ಲಲಾಟನಯನಾತ್ ಜಾತಂ ವಹ್ನಿರ್ಯಥಾಽರಣೇಃ |
ಮುಮುಕ್ಷವೋ ಗುಹಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿಚಿನ್ವಂತು ಮನೀಷಯಾ || 71 ||
ಹಿರಣ್ಯಜ್ಯೋತಿಷಂ ಸ್ಕಂದಂ ಯಾಚಧ್ವಂ ಭೋ ವನೀಪಕಾಃ |
ಏಷೋಽರ್ಥಿನಃ ಪೂರಯತಿ ಪ್ರಜಯಾ ಚ ಧನೇನ ಚ || 72 ||
ಸನ್ನಿಧಾಸ್ಯತಿ ಕಿಂ ಸ್ವಾಮೀ ಭವನಾಂಬುರುಹೇಕ್ಷಣಃ |
ತಾವಕಂ ಮಂಜುಲಂ ರೂಪಂ ಸ್ಮರ್ಯತೇ ನ ಚ ದೃಶ್ಯತೇ || 73 ||
ಯತಸ್ತ್ವಂ ಜಗತಾಮೇಷಾಂ ಆಶಿಷೇ ಶಿಖಿವಾಹನ |
ತತೋ ದೇಹಿ ಬಹೂನ್ವ್ರೀಹೀನಕೃಷ್ಟಾ ಯೇ ಚ ಕೃಷ್ಟಜಾಃ || 74 ||
ಧನಧಾನ್ಯಗೃಹಾನ್ ಪುತ್ರಾನ್ ದೇಹಿ ದೇವ ದಯಾನಿಧೇ |
ತ್ವಮಾಶ್ರಿತೇಷ್ಟದ ಇತಿ ಕರ್ಣಾಭ್ಯಾಂ ಭೂರಿ ವಿಶ್ರುತಂ || 75 ||
ಭಕ್ತೇಭ್ಯೋ ಮುಚುಕುಂದಾಖ್ಯಪ್ರಮುಖೇಭ್ಯೋ ಯಥಾ ಗುಹ |
ಪ್ರಾದಾಸ್ತಥಾ ದೇಹಿ ಮಹ್ಯಮಚ್ಯುತಾಂ ಬಹುಲಾಂ ಶ್ರಿಯಂ || 76 ||
ಭಕ್ತಾನ್ ತತ್ಪುತ್ರಸುಹೃದಃ ತನ್ಮಾತೃಪಿತೃಸೋದರಾನ್ |
ಪಾಹಿ ಸ್ಕಂದ ಪುನಶ್ಚಾಸ್ಯ ದ್ವಿಪದೋ ಯೇ ಚತುಷ್ಪದಃ || 77 ||
ಚೋರವ್ಯಾಘ್ರಪಿಶಾಚಾಖುಸರ್ಪಕೀಟಾದಿಬಾಧಕಾತ್ |
ಭಕ್ತಾನ್ನಿಶಾಸು ಸಂರಕ್ಷನ್ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಜಾಗೃಹಿ || 78 ||
ದಾನವೇಷ್ವಪಿ ದೈತ್ಯೇಷು ರಾಕ್ಷಸೇಷ್ವಪ್ಯರಾತಿಷು |
ಪಿಶಾಚೇಷ್ವಪಿ ಗಾಂಗೇಯ ವಿಕ್ರಮಸ್ವ ಮಹಾನಸಿ || 79 ||
ಆಧಿಭಿರ್ವ್ಯಾಧಿಭಿಶ್ಚೈವ ಪೀಡಿತಾನಾಮಹರ್ನಿಶಂ |
ದೂತಾನಾಂ ವಪುಷಿ ಸ್ವಾಮಿನ್ನಾಸುವೋರ್ಜಮಿಷಂ ಚ ನಃ || 80 ||
ಅತಿತೀವ್ರೇಣ ತಪಸಾ ತಪ್ಯಮಾನಾ ಅಹರ್ನಿಶಂ |
ಉಪಾಸತ ತ್ವಾಂ ತಪ್ತಾದ್ಯಾಃ ಅಥ ಹೈನಂ ಪುರರ್ಷಯಃ || 81 ||
ಧ್ಯಾನಾವಾಹನಪೂಜೇಜ್ಯಾಪರಿಚರ್ಯಾಸ್ತುತಿಷ್ವಹಂ |
ಅಜ್ಞೋ ಮೇ ಸಫಲಾಂ ಪೂಜಾಂ ಕೃಣುಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ಪತೇ || 82 ||
ಅಸುರಾನ್ ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ಕ್ರೂರಾನ್ ದೇವಯಜ್ಞವಿಘಾತಕಾನ್ |
ಜಹಿ ದೇವೇಶ ಯಸ್ಮಾತ್ತ್ವಂ ರಕ್ಷೋಹಾಮೀವಚಾತನಃ || 83 ||
ದುರ್ವೃತ್ತೇಭ್ಯೋ ಧನಂ ಧತ್ಸೇ ನೀಚೇಭ್ಯೋಽಪಿ ಧನಂ ಬಹು |
ನ ದದಾಸಿ ಕುತೋ ಮಹ್ಯಂ ಏತತ್ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ಸಂಪ್ರತಿ || 84 ||
ಮುಖೈರೇತಾನ್ಮಹಾರೌದ್ರಾನ್ ದೂರೀಕುರು ಜಗತ್ಪತೇ |
ಮಮ ಸ್ವಮಭಿಕಾಂಕ್ಷಂತೇ ಯೇ ಸ್ತೇನಾ ಯೇ ಚ ತಸ್ಕರಾಃ || 85 ||
ಗುಹ ತ್ವತ್ಪಾದಭಕ್ತಾನಾಂ ಗೇಹೇ ಜಾಗ್ರತ್ವಹರ್ದಿವಂ |
ವೀರಬಾಹುಮುಖಾ ವೀರ ತೇ ನಿತ್ಯಾನುಚರಾಸ್ತವ || 86 ||
ತ್ರಿಷಡ್ವಿಲೋಚನೇಷ್ವೇಕದೃಕ್ಕಟಾಕ್ಷೇಣ ಲಕ್ಷಯನ್ |
ಆಢ್ಯಂ ಕರೋತು ಮಾಂ ಸ್ಕಂದಃ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ವೃಷ್ಟಿಮಾನಿವ || 87 ||
ಭಯಾನಕಾಸುರಾನೀಕಕಾಂದಿಶೀಕಾಃ ಪುರಾ ಖಲು |
ಗುಹ ತ್ವಾಂ ಶರಣಂ ಪ್ರಾಪುಃ ಇಂದ್ರೇಣ ಸಹ ದೇವತಾಃ || 88 ||
ತ್ವಾಮೇವ ಕೀರ್ತಯನ್ ದೇವ ಧ್ಯಾಯನ್ ಶೃಣ್ವನ್ ಪ್ರಪೂಜಯನ್ |
ಗುಹ ತ್ವತ್ಪಾದಭಕ್ತೋಽಹಂ ಜೀವಾನಿ ಶರದಃ ಶತಂ || 89 ||
ಕೃಪಾದುಗ್ಧಾಬ್ಧಿಕಲ್ಲೋಲಾಯಮಾನಾಪಾಂಗವೀಕ್ಷಣ |
ದೇಹಿ ಮೇ ಗುಹ ಬಹ್ವಾಯುರ್ದೀರ್ಘಾಯುಸ್ತ್ವಮಿಹೇಶಿಷೇ || 90 ||
ಪುರಾರಾತೀಕ್ಷಣಪಯಃ ಪಾರಾವಾರಸುಧಾಕರ |
ಷಡ್ವಕ್ತ್ರ ಧೇಹಿ ಕೃಪಯಾ ಮಯಿ ಮೇಧಾಂ ಮಯಿ ಪ್ರಜಾಂ || 91 ||
ಭಕ್ತಚಾತಕಬೃಂದೇಷ್ಟವರ್ಷಿಧಾರಾಧರ ಪ್ರಭೋ |
ಅಸ್ಮಾನ್ ಸಂಜೀವಯ ಸ್ವಾಮಿನಸ್ಮಿನ್ ಲೋಕೇ ಶತಂ ಸಮಾಃ || 92 ||
ಭೀತಾ ವಯಂ ಮಹಾಸೇನ ಪಥಿ ದುರ್ಗೇ ವನೇ ಯತಃ |
ಚೋರವ್ಯಾಘ್ರಪಿಶಾಚೇಭ್ಯಃ ತತೋ ನೋ ಅಭಯಂ ಕೃಧಿ || 93 ||
ವ್ಯಾಧಯಃ ಶೂಲಕುಷ್ಠಾರ್ಶಃ ಪ್ರಮೇಹಾದ್ಯಾ ಯತಃ ಸದಾ |
ಪೀಡಯಂತಿ ಪಿಶಾಚಾದ್ಯಾಃ ತತೋ ನೋ ಧೇಹಿ ಭೇಷಜಂ || 94 ||
ತ್ವದೀಯಪಾದಕಮಲಧ್ಯಾನವರ್ಮಿತವಿಗ್ರಹಾನ್ |
ಕುಹಕಾ ಮೋಹಕಾಃ ಕ್ಷುದ್ರಾಃ ಮಾಽಸ್ಮಾನ್ಪ್ರಾಪನ್ನರಾತಯಃ || 95 ||
ಧನಧಾನ್ಯಪಶುಕ್ಷೇತ್ರಬಲೇಷ್ವಸ್ಮದಪೇಕ್ಷಯಾ |
ದೇವಸೇನಾಪತೇಽಸ್ಮಾಕಂ ಅಧರೇ ಸಂತು ಶತ್ರವಃ || 96 ||
ಅರಾತಿಕುಲನಿರ್ಮೂಲನಾಲಂಕರ್ಮೀಣವಿಕ್ರಮ |
ಅಕಾರಣೇನ ಬಹುಧಾ ಯೋ ನೋ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಸ ರಿಷ್ಯತು || 97 ||
ಮಂತ್ರೈರ್ಯಂತ್ರೈಸ್ತಥಾ ತಂತ್ರೈರೌಷಧೈರಾಯುಧೈರಪಿ |
ಜಿಘಾಂಸತಿ ಚ ಯೋಽಸ್ಮಾನ್ ಸ ದ್ವಿಷನ್ಮೇ ಬಹು ಶೋಚತು || 98 ||
ಆಖಂಡಲಾರೀನಸುರಾನ್ ತ್ವಂ ತು ಸ್ಪರ್ಧಾವತೋ ಯಥಾ |
ಜಹಿ ಗಾಂಗೇಯ ತೌ ಮರ್ತ್ಯೌ ಯಂ ಚಾಹಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಯಶ್ಚ ಮಾಂ || 99 ||
ತ್ವನ್ನಾಮಕೀರ್ತನಪರಕ್ಷೇಮಂಕರಕರಾಂಬುಜ |
ತಮಿಮಂ ಸಂಹರ ಸ್ವಾಮಿನ್ ಯಶ್ಚ ನೋ ದ್ವೇಷತೇ ಜನಃ || 100 ||
ದೂರೇಽಂತಿಕೇ ವಾ ಯಃ ಶತ್ರುಃ ಅಸ್ಮಾನನಪರಾಧಿನಃ |
ಶಪತ್ಯೇನಂ ಜಹಿ ಸ್ಕಂದ ಯಶ್ಚ ನಃ ಶಪತಃ ಶಪಾತ್ || 101 ||
ಚಕ್ಷುಷಾ ಮನಸಾ ವಾಚಾ ಮಂತ್ರೇಣ ಹವನೇನ ಚ |
ತತ್ಕೃತ್ಯಾಂ ನಾಶಯ ಸ್ವಾಮಿನ್ ಭ್ರಾತೃವ್ಯಸ್ಯಾಭಿದಾಸತಃ || 102 ||
ಮಚ್ಛಿದ್ರಾನ್ವೇಷಿಣಃ ಶತ್ರೋಃ ಧನಮಾಯುಃ ಪ್ರಜಾಃ ಪಶೂನ್ |
ಸರ್ವಾನ್ನಾಶಯ ಶೂರಘ್ನ ಮಾ ತಸ್ಯೋಚ್ಛೇಷಿ ಕಿಂಚನ || 103 ||
ಅವಿದ್ವಾಂಸಶ್ಚ ವಿದ್ವಾಂಸಃ ಸ್ವಪ್ನೇ ಜಾಗ್ರತಿ ವಾ ಗುಹ |
ತೇಭ್ಯೋ ಮೋಚಯ ಮಾಂ ಯದ್ಯದೇನಾಂಸಿ ಚಕೃಮಾ ವಯಂ || 104 ||
ವಯಮೂಚಿಮ ಯದ್ದೇವ ಜಿಹ್ವಯಾ ದೇವಹೇಲನಂ |
ಏನಸೋ ಮೋಚಯಾಗ್ನೇಯ ತ್ವಂ ಹಿ ವೇತ್ಥ ಯಥಾತಥಂ || 105 ||
ವಿತ್ತಾರ್ಥಂ ವಾ ತಥಾಽನ್ಯಾರ್ಥಂ ವಿಪ್ರಾರ್ಥಂ ಗೋಽರ್ಥಮೇವ ವಾ |
ಪುನೀಹ್ಯಸ್ಮಾಂಸ್ತತಃ ಸ್ಕಂದ ಯತ್ಕಿಂಚಾನೃತಮೂದಿಮ || 106 ||
ತಮಾಗಸಂ ಕ್ಷಮಸ್ವ ತ್ವಂ ಸ್ವಕೀಯಾಭೀಷ್ಟಲಿಪ್ಸಯಾ |
ಸಂಪ್ರಾರ್ಥ್ಯ ತುಭ್ಯಂ ವಾಽನ್ಯಸ್ಮೈ ಯದ್ವಾಚಾಽನೃತಮೂದಿಮ || 107 ||
ಸೌಂದರ್ಯವಲ್ಲ್ಯಾ ಸಹಿತಂ ಅಂಬಯಾ ದೇವಸೇನಯಾ |
ಮಹಾಸೇನಂ ಭಜೇ ದೇವಂ ಸತ್ಯೇನ ತಪಸಾ ಸಹ || 108 ||
ಯೋ ವೈ ಪಠೇದ್ಗುಹಸ್ಯೈನಂ ವೇದಾಂತಸ್ತವಮಾದರಾತ್ |
ಸ್ಕಾಂದಾಃ ಕಟಾಕ್ಷಾಸ್ತಸ್ಯೋಚ್ಚೈರಾಯುಃ ಕೀರ್ತಿಂ ಪ್ರಜಾಂ ದದುಃ || 109 ||
ಸ್ಕಂದಸ್ಯೈನಂ ವೇದಪಾದಸ್ತವಂ ಯೋ
ಭಕ್ತ್ಯಾ ನಿತ್ಯಂ ಶ್ರಾವಯೇದ್ವಾ ಪಠೇದ್ವಾ |
ಭೂಯಾಸುಸ್ತೇ ತಸ್ಯ ಮರ್ತ್ಯಸ್ಯ ಶೀಘ್ರಂ
ಯೇ ಯೇ ಕಾಮಾ ದುರ್ಲಭಾ ಮರ್ತ್ಯಲೋಕೇ || 110 ||
ಇತಿ ಸ್ಕಂದವೇದಪಾದಸ್ತವಃ |
ಸ್ಕಂದ ವೇದಪಾದ ಸ್ತವವು ಭಗವಾನ್ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ಯುದ್ಧದ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ವೇದಾಂತದ ಸಾರಾಂಶವಾಗಿ, ಅಂತರಂಗದ 'ವೇದಪಾದ'ವಾಗಿ (ವೈದಿಕ ಸತ್ಯದ ಅಡಿಪಾಯ) ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತನ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಬಾಹ್ಯ ಶೌರ್ಯದಿಂದ ಆಂತರಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸುತ್ತದೆ. ಗುಹನನ್ನು, ಅಂದರೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯನನ್ನು, ಪರಮ ಆತ್ಮ ಸ್ವರೂಪಿಯಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಹೃದಯದ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಿಣಾಮನಾಗಿ ಈ ಸ್ತವವು ವೈಭವೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಗುಹನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು, ಒಂದೆಡೆ ಮನೋಜ್ಞ ಬಾಲರೂಪಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ಪರಬ್ರಹ್ಮನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ, ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. 'ವೇದಪಾದ' ಎಂಬ ಪದವು ಆಂತರಿಕ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗೂಢ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಗುಹನು ಆತ್ಮದಲ್ಲಿ ಗುಹ್ಯವಾಗಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಪರಮ ತತ್ತ್ವ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಸಾರುತ್ತದೆ.
ಸ್ಕಂದನ ಷಣ್ಮುಖ ರೂಪ, ಬಹು ಕಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ತೋಳುಗಳು, ದಿವ್ಯ ಆಯುಧಗಳ ವರ್ಣನೆಯು ಕೇವಲ ಅಲಂಕಾರಿಕವಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಅವನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆರು ಮುಖಗಳು ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿ, ಆರು ಮಾರ್ಗಗಳ (ಭಕ್ತಿ, ಜ್ಞಾನ, ಕರ್ಮ, ತಪಸ್ಸು, ಯೋಗ, ದಾನ) ಪ್ರತಿಬಿಂಬ. ಅನೇಕ ಕಣ್ಣುಗಳು ಸರ್ವದಿಕ್ಕಿನ ಅರಿವನ್ನು, ಅನೇಕ ತೋಳುಗಳು ಮತ್ತು ಆಯುಧಗಳು ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಗಳ ಸಮಗ್ರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ನವಿಲು, ಧ್ವಜ, ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ವರ್ಣ, ಮತ್ತು ಕೃತ್ತಿಕಾ ದೇವಿಯರ ಪೋಷಣೆಯ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಅವನ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಮೇಲಿನ ವಾತ್ಸಲ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಸ್ತವವು ಸ್ಕಂದನ ಜನನ (ಅಗ್ನಿ/ಗಂಗಾ ತತ್ತ್ವಗಳಿಂದ), ಅವನ ದಿವ್ಯ ವರ್ಣ, ಧೀರತ್ವ, ಶತ್ರುಘ್ನತ್ವ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಪ್ರಿಯತ್ವದಂತಹ ಬಹುಮುಖಿ ಗುಣಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
'ಗುಹ' ಎಂಬ ಹೆಸರು ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯನ ಅಂತರಂಗ, ರಹಸ್ಯ ಅಂಶವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ಹೃದಯದ 'ಗುಹೆ'ಯಲ್ಲಿ ಪರಮ ಜ್ಞಾನವು ನೆಲೆಸಿದೆ ಎಂಬುದು ಇದರ ಅರ್ಥ. ಅರ್ಧ ತತ್ತ್ವಗಳು, ಮಂತ್ರಗಳ ಗೂಢಾರ್ಥ, ಹೃದಯದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಆತ್ಮಾನುಭವದಂತಹ ಗುಹ್ಯ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಇದು ಬೋಧಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಧಕರಿಗೆ ಈ ಪ್ರತಿಮೆ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ: ಸ್ಕಂದನು ರಹಸ್ಯ ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ಗುರುವಾಗಿ, ಮಂತ್ರ ಮತ್ತು ಹೃದಯ-ಕೇಂದ್ರಿತ ಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಕಟಕನಾಗಿ, ವೇದಾಂತವನ್ನು ಅನುಭಾವಿಕವಾಗಿಸುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ಯೋಗಿ-ಸಾಧಕರಿಗೆ ಸ್ಕಂದನು ಕೇವಲ ಗೋಚರ ರೂಪವಲ್ಲ; ಅವನು ಸಂಕೀರ್ಣ ಯೋಗ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ, ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಣವ (ಓಂ) ಅನುಭೂತಿಗಾಗಿ ಸದಾ ಆಧಾರವಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಧ್ಯಾನ ಎರಡರ ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಒಳನೋಟದ ದ್ವಂದ್ವವನ್ನು ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಈ ಸ್ತವವು ಸ್ಕಂದನನ್ನು ಕೇವಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಅಥವಾ ಯುದ್ಧ ದೇವತೆಗಿಂತಲೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದವನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನು ದೇವತಾ ಸೇನೆಗಳ ನಾಯಕ, ಅಸುರರ ಸಂಹಾರಕ, ದೇವರು ಮತ್ತು ಮಾನವರ ರಕ್ಷಕ. ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ, ಸ್ಕಂದನು ಸಕಲ ಲೋಕಗಳ ಕರ್ತ, ಭರ್ತ ಮತ್ತು ಹರ್ತ (ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ, ಪೋಷಕ ಮತ್ತು ಸಂಹಾರಕ) ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಶಕ್ತಿ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ವಿದ್ವಾಂಸರಲ್ಲಿ, ದೇವ-ಅಸುರ ಸೇನೆಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಲಚಕ್ರಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಅವನಿಗೆ ಸ್ಥಾನವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಅವನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಸ್ತವವನ್ನು ಪಠಿಸುವಾಗ ನಾವು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ, ಸ್ಕಂದನು ಆಂತರಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳ ರೂಪಕ ಮಾತ್ರ. ಅಂತಹ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ವಿಜಯವನ್ನು ಬಯಸುವುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ; ಅದು ಅಂತರಂಗ ಶುದ್ಧಿ, ಧರ್ಮದ ರಕ್ಷಣೆ, ಭಯಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು. ಇದರ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತಿಯು ಆಂತರಿಕ ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಮತ್ತು ಬದಲಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಮೇಲೆ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಆಂತರಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ನಿತ್ಯ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸ್ತವವನ್ನು ಪಠಿಸುವವರಿಗೆ ಇದು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ, ರೋಗಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ, ಶತ್ರುಗಳಿಂದ ವಿಮೋಚನೆ, ಪುತ್ರಸೌಭಾಗ್ಯ, ಐಶ್ವರ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸ್ಥೈರ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...