ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಮಹಿಮ್ನಃ ಸ್ತೋತ್ರಂ
ಮಹಿಮ್ನಸ್ತೇ ಪಾರಂ ವಿಧಿಹರಫಣೀಂದ್ರಪ್ರಭೃತಯೋ
ವಿದುರ್ನಾದ್ಯಾಪ್ಯಜ್ಞಶ್ಚಲಮತಿರಹಂ ನಾಥ ನು ಕಥಂ |
ವಿಜಾನೀಯಾಮದ್ಧಾ ನಳಿನನಯನಾತ್ಮೀಯವಚಸೋ
ವಿಶುದ್ಧ್ಯೈ ವಕ್ಷ್ಯಾಮೀಷದಪಿ ತು ತಥಾಪಿ ಸ್ವಮತಿತಃ || 1 ||
ಯದಾಹುರ್ಬ್ರಹ್ಮೈಕೇ ಪುರುಷಮಿತರೇ ಕರ್ಮ ಚ ಪರೇ-
-ಽಪರೇ ಬುದ್ಧಂ ಚಾನ್ಯೇ ಶಿವಮಪಿ ಚ ಧಾತಾರಮಪರೇ |
ತಥಾ ಶಕ್ತಿಂ ಕೇಚಿದ್ಗಣಪತಿಮುತಾರ್ಕಂ ಚ ಸುಧಿಯೋ
ಮತೀನಾಂ ವೈ ಭೇದಾತ್ತ್ವಮಸಿ ತದಶೇಷಂ ಮಮ ಮತಿಃ || 2 ||
ಶಿವಃ ಪಾದಾಂಭಸ್ತೇ ಶಿರಸಿ ಧೃತವಾನಾದರಯುತಂ
ತಥಾ ಶಕ್ತಿಶ್ಚಾಸೌ ತವ ತನುಜತೇಜೋಮಯತನುಃ |
ದಿನೇಶಂ ಚೈವಾಮುಂ ತವ ನಯನಮೂಚುಸ್ತು ನಿಗಮಾ-
-ಸ್ತ್ವದನ್ಯಃ ಕೋ ಧ್ಯೇಯೋ ಜಗತಿ ಕಿಲ ದೇವೋ ವದ ವಿಭೋ || 3 ||
ಕ್ವಚಿನ್ಮತ್ಸ್ಯಃ ಕೂರ್ಮಃ ಕ್ವಚಿದಪಿ ವರಾಹೋ ನರಹರಿಃ
ಕ್ವಚಿತ್ ಖರ್ವೋ ರಾಮೋ ದಶರಥಸುತೋ ನಂದತನಯಃ |
ಕ್ವಚಿದ್ಬುದ್ಧಃ ಕಲ್ಕೀ ವಿಹರಸಿ ಕುಭಾರಾಪಹೃತಯೇ
ಸ್ವತಂತ್ರೋಽಜೋ ನಿತ್ಯೋ ವಿಭುರಪಿ ತವಾಕ್ರೀಡನಮಿದಂ || 4 ||
ಹೃತಾಮ್ನಾಯೇನೋಕ್ತಂ ಸ್ತವನವರಮಾಕರ್ಣ್ಯ ವಿಧಿನಾ
ದ್ರುತಂ ಮಾತ್ಸ್ಯಂ ಧೃತ್ವಾ ವಪುರಜರಶಂಖಾಸುರಮಥೋ |
ಕ್ಷಯಂ ನೀತ್ವಾ ಮೃತ್ಯೋರ್ನಿಗಮಗಣಮುದ್ಧೃತ್ಯ ಜಲಧೇ-
-ರಶೇಷಂ ಸಂಗುಪ್ತಂ ಜಗದಪಿ ಚ ವೇದೈಕಶರಣಂ || 5 ||
ನಿಮಜ್ಜಂತಂ ವಾರ್ಧೌ ನಗವರಮುಪಾಲೋಕ್ಯ ಸಹಸಾ
ಹಿತಾರ್ಥಂ ದೇವಾನಾಂ ಕಮಠವಪುಷಾವಿಶ್ಯ ಗಹನಂ |
ಪಯೋರಾಶಿಂ ಪೃಷ್ಠೇ ತಮಜಿತ ಸಲೀಲಂ ಧೃತವತೋ
ಜಗದ್ಧಾತುಸ್ತೇಽಭೂತ್ಕಿಮು ಸುಲಭಭಾರಾಯ ಗಿರಿಕಃ || 6 ||
ಹಿರಣ್ಯಾಕ್ಷಃ ಕ್ಷೋಣೀಮವಿಶದಸುರೋ ನಕ್ರನಿಲಯಂ
ಸಮಾದಾಯಾಮರ್ತ್ಯೈಃ ಕಮಲಜಮುಖೈರಂಬರಗತೈಃ |
ಸ್ತುತೇನಾನಂತಾತ್ಮನ್ನಚಿರಮವಭಾತಿ ಸ್ಮ ವಿಧೃತಾ
ತ್ವಯಾ ದಂಷ್ಟ್ರಾಗ್ರೇಽಸಾವವನಿರಖಿಲಾ ಕಂದುಕ ಇವ || 7 ||
ಹರಿಃ ಕ್ವಾಸ್ತೀತ್ಯುಕ್ತೇ ದನುಜಪತಿನಾಽಽಪೂರ್ಯನಿಖಿಲಂ
ಜಗನ್ನಾದೈಃ ಸ್ತಂಭಾನ್ನರಹರಿಶರೀರೇಣ ಕರಜೈಃ |
ಸಮುತ್ಪತ್ಯಾಶೂರಸ್ಯಸುರವರಮಾದಾರಿತವತ-
-ಸ್ತವ ಖ್ಯಾತಾ ಭೂಮನ್ ಕಿಮು ಜಗತಿ ನೋ ಸರ್ವಗತತಾ || 8 ||
ವಿಲೋಕ್ಯಾಽಜಂ ದ್ವಾರ್ಗಂ ಕಪಟಲಘುಕಾಯಂ ಸುರರಿಪು-
-ರ್ನಿಷಿದ್ಧೋಽಪಿ ಪ್ರಾದಾದಸುರಗುರುಣಾತ್ಮೀಯಮಖಿಲಂ |
ಪ್ರಸನ್ನಸ್ತದ್ಭಕ್ತ್ಯಾ ತ್ಯಜಸಿ ಕಿಲ ನಾದ್ಯಾಪಿ ಭವನಂ
ಬಲೇರ್ಭಕ್ತಾಧೀನ್ಯಂ ತವ ವಿದಿತಮೇವಾಮರಪತೇ || 9 ||
ಸಮಾಧಾವಾಸಕ್ತಂ ನೃಪತಿತನಯೈರ್ವೀಕ್ಷ್ಯ ಪಿತರಂ
ಹತಂ ಬಾಣೈಃ ರೋಷಾದ್ಗುರುತರಮುಪಾದಾಯ ಪರಶುಂ |
ವಿನಾ ಕ್ಷತ್ರಂ ವಿಷ್ಣೋ ಕ್ಷಿತಿತಲಮಶೇಷಂ ಕೃತವಸೋ-
-ಽಸಕೃತ್ ಕಿಂ ಭೂಭಾರೋದ್ಧರಣಪಟುತಾ ತೇ ನ ವಿದಿತಾ || 10 ||
ಸಮಾರಾಧ್ಯೋಮೇಶಂ ತ್ರಿಭುವನಮಿದಂ ವಾಸವಮುಖಂ
ವಶೇ ಚಕ್ರೇ ಚಕ್ರಿನ್ನಗಣಯದನಿಶಂ ಜಗದಿದಂ |
ಗತೋಽಸೌ ಲಂಕೇಶಸ್ತ್ವಚಿರಮಥ ತೇ ಬಾಣವಿಷಯಂ
ನ ಕೇನಾಪ್ತಂ ತ್ವತ್ತಃ ಫಲಮವಿನಯಸ್ಯಾಸುರರಿಪೋ || 11 ||
ಕ್ವಚಿದ್ದಿವ್ಯಂ ಶೌರ್ಯಂ ಕ್ವಚಿದಪಿ ರಣೇ ಕಾಪುರುಷತಾ
ಕ್ವಚಿದ್ಗೀತಾಜ್ಞಾನಂ ಕ್ವಚಿದಪಿ ಪರಸ್ತ್ರೀವಿಹರಣಂ |
ಕ್ವಚಿನ್ಮೃತ್ಸ್ನಾಶಿತ್ವಂ ಕ್ವಚಿದಪಿ ಚ ವೈಕುಂಠವಿಭವ-
-ಶ್ಚರಿತ್ರಂ ತೇ ನೂನಂ ಶರಣದ ವಿಮೋಹಾಯ ಕುಧಿಯಾಂ || 12 ||
ನ ಹಿಂಸ್ಯಾದಿತ್ಯೇವ ಧ್ರುವಮವಿತಥಂ ವಾಕ್ಯಮಬುಧೈ-
-ರ್ಯಥಾಗ್ನೀಷೋಮೀಯಂ ಪಶುಮಿತಿ ತು ವಿಪ್ರೈರ್ನಿಗದಿತಂ |
ತವೈತನ್ನಾಸ್ಥಾನೇಽಸುರಗಣವಿಮೋಹಾಯ ಗದತಃ
ಸಮೃದ್ಧಿರ್ನೀಚಾನಾಂ ನಯಕರ ಹಿ ದುಃಖಾಯ ಜಗತಃ || 13 ||
ವಿಭಾಗೇ ವರ್ಣಾನಾಂ ನಿಗಮನಿಚಯೇ ಚಾವನಿತಲೇ
ವಿಲುಪ್ತೇ ಸಂಜಾತೋ ದ್ವಿಜವರಗೃಹೇ ಶಂಭಲಪುರೇ |
ಸಮಾರುಹ್ಯಾಶ್ವಂ ತ್ವಂ ಲಸದಸಿಕರೋ ಮ್ಲೇಚ್ಛನಿಕರಾನ್
ನಿಹಂತಾಸ್ಯುನ್ಮತ್ತಾನ್ ಕಿಲ ಕಲಿಯುಗಾಂತೇ ಯುಗಪತೇ || 14 ||
ಗಭೀರೇ ಕಾಸಾರೇ ಜಲಚರವರಾಕೃಷ್ಟಚರಣೋ
ರಣೇಽಶಕ್ತೋ ಮಜ್ಜನ್ನಭಯದ ಜಲೇಽಚಿಂತಯದಸೌ |
ಯದಾ ನಾಗೇಂದ್ರಸ್ತ್ವಾಂ ಸಪದಿ ಪದಪಾಶಾದಪಗತೋ
ಗತಃ ಸ್ವರ್ಗಂ ಸ್ಥಾನಂ ಭವತಿ ವಿಪದಾಂ ತೇ ಕಿಮು ಜನಃ || 15 ||
ಸುತೈಃ ಪೃಷ್ಟೋ ವೇಧಾಃ ಪ್ರತಿವಚನದಾನೇಽಪ್ರಭುರಸಾ-
-ವಥಾತ್ಮನ್ಯಾತ್ಮಾನಂ ಶರಣಮಗಮತ್ತ್ವಾಂ ತ್ರಿಜಗತಾಂ |
ತತಸ್ತೇಽಸ್ತಾತಂಕಾ ಯಯುರಥ ಮುದಂ ಹಂಸವಪುಷಾ
ತ್ವಯಾ ತೇ ಸಾರ್ವಜ್ಞಂ ಪ್ರಥಿತಮಮರೇಶೇಹ ಕಿಮು ನೋ || 16 ||
ಸಮಾವಿದ್ಧೋ ಮಾತುರ್ವಚನವಿಶಿಖೈರಾಶು ವಿಪಿನಂ
ತಪಃ ಕೃತ್ವಾ ಗತ್ವಾ ತವ ಪರಮ ತೋಷಾಯ ಪರಮಂ |
ಧ್ರುವೋ ಲೇಭೇ ದಿವ್ಯಂ ಪದಮಚಲಮಲ್ಪೇಽಪಿ ವಯಸಿ
ಕಿಮಸ್ತ್ಯಸ್ಮಿನ್ಲೋಕೇ ತ್ವಯಿ ವರದ ತುಷ್ಟೇ ದುರಧಿಗಂ || 17 ||
ವೃಕಾದ್ಭೀತಸ್ತೂರ್ಣಂ ಸ್ವಜನಭಯಭಿತ್ತ್ವಾಂ ಪಶುಪತಿ-
-ರ್ಭ್ರಮನ್ಲೋಕಾನ್ ಸರ್ವಾನ್ ಶರಣಮುಪಯಾತೇಽಥ ದನುಜಃ |
ಸ್ವಯಂ ಭಸ್ಮೀಭೂತಸ್ತವ ವಚನಭಂಗ್ಯುದ್ಗತಮತಿಃ
ರಮೇಶ ಹೋ ಮಾಯಾ ತವ ದುರನುಮೇಯಾಽಖಿಲಜನೈಃ |18 ||
ಹೃತಂ ದೈತ್ಯೈರ್ದೃಷ್ಟ್ವಾಽಮೃತಘಟಮಜಯ್ಯೈಸ್ತು ನಯತಃ
ಕಟಾಕ್ಷೈಃ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಯುವತಿಪರವೇಷೇಣ ದಿತಿಜಾನ್ |
ಸಮಗ್ರಂ ಪೀಯೂಷಂ ಸುಭಗಸುರಪೂಗಾಯದದತಃ
ಸಮಸ್ಯಾಪಿ ಪ್ರಾಯಸ್ತವ ಖಲು ಹಿ ಭೃತ್ಯೇಷ್ವಭಿರತಿಃ || 19 ||
ಸಮಾಕೃಷ್ಟಾ ದುಷ್ಟೈರ್ದ್ರುಪದತನಯಾಽಲಬ್ಧಶರಣಾ
ಸಭಾಯಾಂ ಸರ್ವಾತ್ಮಂಸ್ತವ ಚರಣಮುಚ್ಚೈರುಪಗತಾ |
ಸಮಕ್ಷಂ ಸರ್ವೇಷಾಮಭವದಚಿರಂ ಚೀರನಿಚಯಂ
ಸ್ಮೃತೇಸ್ತೇ ಸಾಫಲ್ಯಂ ನಯನವಿಷಯಂ ನೋ ಕಿಮು ಸತಾಂ || 20 ||
ವದಂತ್ಯೇಕೇ ಸ್ಥಾನಂ ತವ ವರದ ವೈಕುಂಠಮಪರೇ
ಗವಾಂ ಲೋಕಂ ಲೋಕಂ ಫಣಿನಿಲಯಪಾತಾಳಮಿತರೇ |
ತಥಾನ್ಯೇ ಕ್ಷೀರೋದಂ ಹೃದಯನಳಿನಂ ಚಾಪಿ ತು ಸತಾಂ
ನ ಮನ್ಯೇ ತತ್ ಸ್ಥಾನಂ ತ್ವಹಮಿಹ ಚ ಯತ್ರಾಸಿ ನ ವಿಭೋ || 21 ||
ಶಿವೋಽಹಂ ರುದ್ರಾಣಾಮಹಮಮರರಾಜೋ ದಿವಿಷದಾಂ
ಮುನೀನಾಂ ವ್ಯಾಸೋಽಹಂ ಸುರವರ ಸಮುದ್ರೋಽಸ್ಮಿ ಸರಸಾಂ |
ಕುಬೇರೋ ಯಕ್ಷಾಣಾಮಿತಿ ತವ ವಚೋ ಮಂದಮತಯೇ
ನ ಜಾನೇ ತಜ್ಜಾತಂ ಜಗತಿ ನನು ಯನ್ನಾಸಿ ಭಗವನ್ || 22 ||
ಶಿರೋ ನಾಕೋ ನೇತ್ರೇ ಶಶಿದಿನಕರಾವಂಬರಮುರೋ
ದಿಶಃ ಶ್ರೋತ್ರೇ ವಾಣೀ ನಿಗಮನಿಕರಸ್ತೇ ಕಟಿರಿಲಾ |
ಅಕೂಪಾರೋ ವಸ್ತಿಶ್ಚರಣಮಪಿ ಪಾತಾಳಮಿತಿ ವೈ
ಸ್ವರೂಪಂ ತೇಽಜ್ಞಾತ್ವಾ ನೃತನುಮವಜಾನಂತಿ ಕುಧಿಯಃ || 23 ||
ಶರೀರಂ ವೈಕುಂಠಂ ಹೃದಯನಳಿನಂ ವಾಸಸದನಂ
ಮನೋವೃತ್ತಿಸ್ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯೋ ಮತಿರಿಯಮಥೋ ಸಾಗರಸುತಾ |
ವಿಹಾರಸ್ತೇಽವಸ್ಥಾತ್ರಿತಯಮಸವಃ ಪಾರ್ಷದಗಣೋ
ನ ಪಶ್ಯಂಸ್ತ್ಯಜ್ಞಾಸ್ತ್ವಮಿಹ ಬಹಿರಹೋ ಯಾತಿ ಜನತಾ || 24 ||
ಸುಘೋರಂ ಕಾಂತಾರಂ ವಿಶತಿ ಚ ತಟಾಕಂ ಸುಗಹನಂ
ತಥೋತ್ತುಂಗಂ ಶೃಂಗಂ ಸಪದಿ ಚ ಸಮಾರೋಹತಿ ಗಿರೇಃ |
ಪ್ರಸೂನಾರ್ಥಂ ಚೇತೋಽಂಬುಜಮಮಲಮೇಕಂ ತ್ವಯಿ ವಿಭೋ
ಸಮರ್ಪ್ಯಾಜ್ಞಸ್ತೂರ್ಣಂ ಬತ ನ ಚ ಸುಖಂ ವಿಂದತಿ ಜನಃ || 25 ||
ಕೃತೈಕಾಂತಾವಾಸಾ ವಿಗತನಿಖಿಲಾಶಾಃ ಶಮಪರಾಃ
ಜಿತಶ್ವಾಸೋಚ್ಛ್ವಾಸಾಸ್ತ್ರುಟಿತಭವಪಾಶಾಃ ಸುಯಮಿನಃ |
ಪರಂ ಜ್ಯೋತಿಃ ಪಶ್ಯಂತ್ಯನಘಮಭಿಪಶ್ಯಂತು ಮಮ ತು
ಶ್ರಿಯಾಶ್ಲಿಷ್ಟಂ ಭೂಯಾನ್ನಯನವಿಷಯಂ ತೇ ಕಿಲ ವಪುಃ || 26 ||
ಕದಾ ಗಂಗೋತ್ತುಂಗಾಽಮಲತರತರಂಗಾಚ್ಚ ಪುಳಿನೇ
ವಸನ್ನಾಶಾಪಾಶಾದಖಿಲಖಲದಾಶಾದಪಗತಃ |
ಅಯೇ ಲಕ್ಷ್ಮೀಕಾಂತಾಂಬುಜನಯನ ತಾತಾಽಮರಪತೇ
ಪ್ರಸೀದೇತ್ಯಾಜಲ್ಪನ್ನಮರವರ ನೇಷ್ಯಾಮಿ ಸಮಯಂ || 27 ||
ಕದಾ ಶೃಂಗೈಃ ಸ್ಫೀತೇ ಮುನಿಗಣಪರೀತೇ ಹಿಮನಗೇ
ದ್ರುಮಾವೀತೇ ಶೀತೇ ಸುರಮಧುರಗೀತೇ ಪ್ರತಿವಸನ್ |
ಕ್ವಚಿದ್ಧ್ಯಾನಾಸಕ್ತೋ ವಿಷಯಸುವಿರಕ್ತೋ ಭವಹರಂ
ಸ್ಮರಂಸ್ತೇ ಪಾದಾಬ್ಜಂ ಜನಿಹರ ಸಮೇಷ್ಯಾಮಿ ವಿಲಯಂ || 28 ||
ಸುಧಾಪಾನಂ ಜ್ಞಾನಂ ನ ಚ ವಿಪುಲದಾನಂ ನ ನಿಗಮೋ
ನ ಯಾಗೋ ನೋ ಯೋಗೋ ನ ಚ ನಿಖಿಲಭೋಗೋಪರಮಣಂ |
ಜಪೋ ನೋ ನೋ ತೀರ್ಥವ್ರತಮಿಹ ನ ಚೋಗ್ರಂ ತ್ವಯಿ ತಪೋ
ವಿನಾ ಭಕ್ತಿಂ ತೇಽಲಂ ಭವಭಯವಿನಾಶಾಯ ಮಧುಹನ್ || 29 ||
ನಮಃ ಸರ್ವೇಷ್ಟಾಯ ಶ್ರುತಿಶಿಖರದೃಷ್ಟಾಯ ಚ ನಮೋ
ನಮೋಽಸಂಶ್ಲಿಷ್ಟಾಯ ತ್ರಿಭುವನನಿವಿಷ್ಟಾಯ ಚ ನಮಃ |
ನಮೋ ವಿಸ್ಪಷ್ಟಾಯ ಪ್ರಣವಪರಿಮೃಷ್ಟಾಯ ಚ ನಮೋ
ನಮಸ್ತೇ ಸರ್ವಾತ್ಮನ್ ಪುನರಪಿ ಪುನಸ್ತೇ ಮಮ ನಮಃ || 30 ||
ಕಣಾನ್ ಕಶ್ಚಿದ್ವೃಷ್ಟೇರ್ಗಣನನಿಪುಣಸ್ತೂರ್ಣಮವನೇ-
-ಸ್ತಥಾಽಶೇಷಾನ್ ಪಾಂಸೂನಮಿತ ಕಲಯೇಚ್ಚಾಪಿ ತು ಜನಃ |
ನಭಃ ಪಿಂಡೀಕುರ್ಯಾದಚಿರಮಪಿಚೇಚ್ಚರ್ಮವದಿದಂ
ತಥಾಪೀಶಾಸೌ ತೇ ಕಲಯಿತುಮಲಂ ನಾಖಿಲಗುಣಾನ್ || 31 ||
ಕ್ವ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ ಸೀಮೋಜ್ಝಿತಮವಿಷಯಂ ವೇದವಚಸಾಂ
ವಿಭೋ ಮೇಽತೋ ಚೇತಃ ಕ್ವ ಚ ವಿವಿಧತಾಪಾಹತಮಿದಂ |
ಮಯೇದಂ ಯತ್ಕಿಂಚಿದ್ಗದಿತಮಥ ಬಾಲ್ಯೇನ ತು ಗುರೋ
ಗೃಹಾಣೈತಚ್ಛುದ್ಧಾರ್ಪಿತಮಿಹ ನ ಹೇಯಂ ಹಿ ಮಹತಾಂ || 32 ||
ಇತಿ ಹರಿಸ್ತವನಂ ಸುಮನೋಹರಂ
ಪರಮಹಂಸಜನೇನ ಸಮೀರಿತಂ |
ಸುಗಮಸುಂದರಸಾರಪದಾಸ್ಪದಂ
ತದಿದಮಸ್ತು ಹರೇರನಿಶಂ ಮುದೇ || 33 ||
ಗದಾರಥಾಂಗಾಂಬುಜಕಂಬುಧಾರಿಣೋ
ರಮಾಸಮಾಶ್ಲಿಷ್ಟತನೋಸ್ತನೋತು ನಃ |
ಬಿಲೇಶಯಾಧೀಶಶರೀರಶಾಯಿನಃ
ಶಿವಸ್ತವೋಽಜಸ್ರಮಯಂ ಪರಂ ಹರೇಃ || 34 ||
ಪಠೇದಿಮಂ ಯಸ್ತು ನರಃ ಪರಸ್ತವಂ
ಸಮಾಹಿತೋಽಘೌಘಘನಪ್ರಭಂಜನಂ |
ಸ ವಿಂದತೇಽತ್ರಾಖಿಲ ಭೋಗಸಂಪದೋ
ಮಹೀಯತೇ ವಿಷ್ಣುಪದೇ ತತೋ ಧ್ರುವಂ || 35 ||
ಇತಿ ಶ್ರೀಮತ್ಪರಮಹಂಸಸ್ವಾಮಿ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದ ವಿರಚಿತಂ ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಮಹಿಮ್ನಃ ಸ್ತೋತ್ರಂ ||
ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಮಹಿಮ್ನಃ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅನಂತ ಮಹಿಮೆ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ವಿಷ್ಣುವಿನ ನಿಜವಾದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಅವರ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕವೂ ಪರಮಾತ್ಮನ ಗುಣಗಳನ್ನು, ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಕೈಗೊಂಡ ಅವತಾರಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಬ್ರಹ್ಮ, ಶಿವ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಅರಿವಿಗೆ ಬಾರದ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಸಾದರಪಡಿಸುವುದು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.
ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ವಿಷ್ಣುವೇ ಪರಮ ಸತ್ಯ, ಏಕೈಕ ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಕಲ ಜಗತ್ತಿನ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ, ಲಯಗಳಿಗೆ ಮೂಲ ಕಾರಣ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ದೇವತೆಗಳನ್ನು (ಬ್ರಹ್ಮ, ಶಿವ, ಶಕ್ತಿ, ಗಣಪತಿ, ಸೂರ್ಯ) ಪೂಜಿಸುವ ಭಿನ್ನ ಮಾರ್ಗಗಳಿದ್ದರೂ, ಅವೆಲ್ಲವೂ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಒಂದೇ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವರೂಪನಾದ ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಿವಿಧ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಶಿವನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪಾದಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಶಿರಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿದ್ದಾನೆ, ಶಕ್ತಿಯು ವಿಷ್ಣುವಿನ ತೇಜೋಮಯ ಶರೀರದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾಳೆ, ಸೂರ್ಯನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ನೇತ್ರಗಳೆಂದು ವೇದಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆ ಯಾವ ದೇವತೆಯನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಇದು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ, ವಿಷ್ಣುವೇ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ದೈವವೆಂದು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಮತ್ಸ್ಯ, ಕೂರ್ಮ, ವರಾಹ, ನರಸಿಂಹ, ವಾಮನ (ಖರ್ವ), ರಾಮ, ಕೃಷ್ಣ (ನಂದತನಯ), ಬುದ್ಧ, ಕಲ್ಕಿ ಮುಂತಾದ ಅವತಾರಗಳ ಮೂಲಕ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಭೂಮಿಯ ಭಾರವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಹೇಗೆ ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದನು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಮಹಾಪ್ರಳಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶಂಖಾಸುರನಿಂದ ವೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರವನ್ನು ತಾಳಿದ್ದು, ಹಿರಣ್ಯಾಕ್ಷನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸಿದ್ದು, ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವನ್ನು ವಧಿಸಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ್ದು - ಇವೆಲ್ಲವೂ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅನಂತ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕರುಣೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ. ವಿಷ್ಣುವು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಮೂಲವಾದ ಕಮಲದಿಂದ ಜನಿಸಿದವನು, ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವಧಾರೆಗಳು ಅವನ ಶರೀರದಿಂದಲೇ ಹರಿಯುತ್ತವೆ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಅವನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ವಿಷ್ಣುವಿನ ಭಕ್ತಿಗೆ ಶರಣಾದವರಿಗೆ ಅವನು ಸದಾ ರಕ್ಷಕನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ರಾಮಾವತಾರದಲ್ಲಿ ರಾವಣನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ಲಂಕೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದು, ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಗೀತಾಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದ್ದು, ಇವೆಲ್ಲವೂ ಧರ್ಮವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಅವನ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಸೂರ್ಯ ಅಥವಾ ಧ್ರುವ ನಕ್ಷತ್ರದಂತಹ ಇತರ ಆಧಾರಗಳು ಶಾಶ್ವತವಲ್ಲ, ಆದರೆ ವಿಷ್ಣು ಭಕ್ತಿಯು ಶಾಶ್ವತ ಆನಂದ ಮತ್ತು ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕಲಿಯುಗದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ ದುಷ್ಟರನ್ನು ಸಂಹರಿಸಲು ಮತ್ತು ಧರ್ಮವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ವಿಷ್ಣುವು ಅವತಾರಗಳನ್ನು ತಾಳುತ್ತಾನೆ. ನಾಗರಾಜರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದು, ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡುವುದು, ತಪಸ್ವಿಗಳಿಗೆ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡುವುದು - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅವನ ಅಕ್ಷಯ ಕರುಣೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಸರಸ್ವತಿ ಮತ್ತು ಗಂಗಾದೇವಿಯಂತಹ ದೈವಿಕ ಸಂಪತ್ತುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಅವನು ನೈತಿಕವಾಗಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ವರಗಳನ್ನು ನೀಡುವವನಾಗಿದ್ದಾನೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...