ಅಸ್ಯ ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಹೃದಯ ಸ್ತೋತ್ರಸ್ಯ ಸಂಕರ್ಷಣ ಋಷಿಃ, ಅನುಷ್ಟುಪ್ ತ್ರಿಷ್ಟುಪ್ ಗಾಯತ್ರೀ ಚ ಯಥಾಯೋಗಂ ಛಂದಃ, ಶ್ರೀಮಹಾವಿಷ್ಣುಃ ಪರಮಾತ್ಮಾ ದೇವತಾ, ಭಗವತ್ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥೇ ಜಪೇ ವಿನಿಯೋಗಃ
ಸಂಕರ್ಷಣಃ ಉವಾಚ –
ಮಮಾಗ್ರತಸ್ಸದಾ ವಿಷ್ಣುಃ ಪೃಷ್ಠತಶ್ಚಾಪಿ ಕೇಶವಃ |
ಗೋವಿಂದೋ ದಕ್ಷಿಣೇ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ವಾಮೇ ಚ ಮಧುಸೂಧನಃ ||1||
ಉಪರಿಷ್ಟಾತ್ತು ವೈಕುಂಠೋ ವರಾಹಃ ಪೃಥಿವೀತಲೇ |
ಅವಾಂತರದಿಶೋ ಯಾಸ್ಸ್ಯುಃ ತಾಸು ಸರ್ವಾಸು ಮಾಧವಃ ||2||
ಗಚ್ಛತಸ್ತಿಷ್ಠತೋ ವಾಪಿ ಜಾಗ್ರತಸ್ಸ್ವಪ್ನತೋಽಪಿ ವಾ |
ನರಸಿಂಹಕೃತಾ ಗುಪ್ತಿಃ ವಾಸುದೇವಮಯೋ ಹ್ಯಹಂ ||3||
ಅವ್ಯಕ್ತಂ ಚೈವಾಸ್ಯ ಯೋನೌ ವದಂತಿ
ವ್ಯಕ್ತಂ ತೇಽಹಂ ದೀರ್ಘಮಾಯುರ್ಗತಿಂ ಚ |
ವಹ್ನಿಂ ವಕ್ತ್ರಂ ಚಂದ್ರಸೂರ್ಯೌ ಚ ನೇತ್ರೇ
ದಿಶಶ್ಶ್ರೋತ್ರೇ ಪ್ರಾಣಮಾಹುಶ್ಚ ವಾಯುಂ ||4||
ವಾಚಂ ವೇದಾ ಹೃದಯಂ ವೈ ನಭಶ್ಚ
ಪೃಥ್ವೀ ಪಾದೌ ತಾರಕಾ ರೋಮಕೂಪಾಃ |
ಸಾಂಗೋಪಾಂಗಾ ಹ್ಯಧಿದೇವತಾ ಚ ವಿದ್ಯಾ
ಹ್ಯುಪಸ್ಥಂ ತೇ ಸರ್ವ ಏತೇ ಸಮುದ್ರಾಃ ||5||
ತಂ ದೇವದೇವಂ ಶರಣಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ
ಯಜ್ಞಾತ್ಮಕಂ ಸರ್ವಲೋಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಂ |
ಯಜ್ಞಂ ವರೇಣ್ಯಂ ವರದಂ ವರಿಷ್ಠಂ
ಬ್ರಹ್ಮಾಣಮೀಶಂ ಪುರುಷಂ ನಮಸ್ತೇ ||6||
ಆದ್ಯಂ ಪುರುಷಮೀಶಾನಂ ಪುರುಹೂತಂ ಪುರುಷ್ಟುತಂ |
ಋತೇಮೇಕಾಕ್ಷರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವ್ಯಕ್ತಾವ್ಯಕ್ತಂ ಸನಾತನಂ ||7||
ಮಹಾಭಾರತಕಾಖ್ಯಾನಂ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರಂ ಸರಸ್ವತೀಂ |
ಕೇಶವಂ ಗಾಂಚ ಗಂಗಾಂಚ ಕೀರ್ತಯನ್ನಾವಸೀದತಿ ||8||
ಓಂ ಭೂಃ ಪುರುಷಾಯ ಪುರುಷರೂಪಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಭುವಃ ಪುರುಷಾಯ ಪುರುಷರೂಪಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಸುವಃ ಪುರುಷಾಯ ಪುರುಷರೂಪಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವಃ ಪುರುಷಾಯ ಪುರುಷರೂಪಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಅನಿರುದ್ಧಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಭವೋದ್ಭವಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಕೇಶವಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ನಾರಾಯಣಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಮಾಧವಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಗೋವಿಂದಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ವಿಷ್ಣವೇ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಮಧುಸೂದನಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ವಾಮನಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಶ್ರೀಧರಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಹೃಷೀಕೇಶಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಪದ್ಮನಾಭಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ದಾಮೋದರಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಸತ್ಯಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಈಶಾನಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ತತ್ಪುರುಷಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಸತ್ಪುರುಷಾಯ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಓಂ ಪ್ರಣವೇಂದ್ರ ವಿಷ್ಣೋ ಶತಸಹಸ್ರನೇತ್ರೇ ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ |
ಯ ಇದಂ ವಿಷ್ಣುಹೃದಯಮಧೀಯತೇ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಯಾಃ ಪೂತೋ ಭವತಿ ಪತಿತಸಂಭಾಷಣಾತ್ಪೂತೋ ಭವತಿ
ಸುರಾಪಾನಾತ್ಪೂತೋ ಭವತಿ ಸುವರ್ಣಸ್ತೇಯಾತ್ಪೂತೋ ಭವತಿ ಅಸತ್ಯಭಾಷಣಾತ್ಪೂತೋ ಭವತಿ ಅಗಮ್ಯಾಗಮನಾತ್ಪೂತೋ ಭವತಿ ವೃಷಲೀಗಮನಾತ್ಪೂತೋ ಭವತಿ ಅಭಕ್ಷ್ಯಭಕ್ಷಣಾತ್ಪೂತೋ ಭವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಭವತಿ ಅನೇಕ ಕ್ರತುಸಹಸ್ರೇಣೇಷ್ಟಂ ಭವತಿ ಗಾಯತ್ರ್ಯಾಃ ಷಷ್ಟಿಸಹಸ್ರಾಣಿ ಜಪ್ತಾನಿ ಭವಂತಿ ಚತ್ವಾರೋ ವೇದಾಶ್ಚಾಧೀತಾ ಭವಂತಿ ಸರ್ವವೇದೇಷು ಜ್ಞಾತೋ ಭವತಿ ಸರ್ವತೀರ್ಥೇಷು ಸ್ನಾತೋ ಭವತಿ. ಯದಿ ಕಸ್ಯಚಿನ್ನಬ್ರೂಯಾಚ್ಛ್ವಿತ್ರೀ ಭವತಿ. ಅಷ್ಟೌ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಗ್ ಗ್ರಾಹಯಿತ್ವಾ ವಿಷ್ಣುಲೋಕಮಾಪ್ನೋತಿ ಮಾನಸೇನ ಗತಿರ್ಭವತಿ ನ ನಶ್ಯತಿ ಮಂತ್ರಃ ಯತ್ರ ಯತ್ರೇಚ್ಛೇತ್ತತ್ರ ತತ್ರೋಪಜಾಯತೇ ಸ್ಮರತಿ ಚಾತ್ಮಾನಂ ಭಗವಾನ್ಮಹಾವಿಷ್ಣುರಿತ್ಯಾಹ |
ಇತಿ ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣುಹೃದಯಸ್ತೋತ್ರಂ |
ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಹೃದಯ ಸ್ತೋತ್ರವು ಶ್ರೀಮನ್ನಾರಾಯಣನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವ, ರಕ್ಷಕ ಗುಣ ಮತ್ತು ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಹಾಗೂ ಪವಿತ್ರವಾದ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಸಂಕರ್ಷಣ (ಬಲರಾಮ) ಋಷಿಯು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅನುಷ್ಟುಪ್, ತ್ರಿಷ್ಟುಪ್, ಗಾಯತ್ರೀ ಮುಂತಾದ ಛಂದಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿರುವ ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ದೇವತೆ ಶ್ರೀಮಹಾ ವಿಷ್ಣು ಪರಮಾತ್ಮ. ಭಗವಂತನ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಸಕಲ ಸಂಕಷ್ಟಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯಲು ಇದನ್ನು ಜಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತನನ್ನು ಭಗವಂತನೊಂದಿಗೆ ಅಭೇದಗೊಳಿಸಿ, ಸಕಲ ದಿಕ್ಕುಗಳಿಂದಲೂ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಸ್ತೋತ್ರವು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಹರಿಯು ಎಲ್ಲಾ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ರಕ್ಷಕನಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಕರ್ಷಣರು ಹೇಳುವಂತೆ, ನನ್ನ ಮುಂದೆ ವಿಷ್ಣು, ಹಿಂದೆ ಕೇಶವ, ಬಲಕ್ಕೆ ಗೋವಿಂದ, ಎಡಕ್ಕೆ ಮಧುಸೂದನ ಇರಲಿ. ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವೈಕುಂಠನಾಥ, ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ವರಾಹ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಅಂತರ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಧವನು ನನ್ನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲಿ. ನಡೆವಾಗ, ನಿಲ್ಲುವಾಗ, ಜಾಗೃತಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, ನಿದ್ರಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ನರಸಿಂಹನು ನನ್ನನ್ನು ಕಾಪಾಡಲಿ. ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಸ್ವತಃ ವಾಸುದೇವಮಯನು ಎಂದು ಘೋಷಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಗವಂತನೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಐಕ್ಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಭಾಗವು ಭಗವಂತನ ನಿರಂತರ ಮತ್ತು ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಮುಂದೆ, ಭಗವಂತನ ವಿಶ್ವ ರೂಪವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವ್ಯಕ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯು ಅವನ ಗರ್ಭ, ವ್ಯಕ್ತ ರೂಪವು ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಣ. ಅಗ್ನಿಯು ಅವನ ವಾಕ್ಯ, ಚಂದ್ರ-ಸೂರ್ಯರು ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳು, ದಿಕ್ಕುಗಳು ಅವನ ಕಿವಿಗಳು, ವಾಯುವು ಅವನ ಉಸಿರು. ವೇದಗಳು ಅವನ ಮಾತುಗಳು, ಆಕಾಶವು ಅವನ ಹೃದಯ, ಭೂಮಿಯು ಅವನ ಪಾದಗಳು, ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಅವನ ರೋಮಗಳು, ಜ್ಞಾನವು ಅವನ ಶಕ್ತಿ, ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರಗಳು ಅವನ ಉಪಸ್ಥಾನವಾಗಿವೆ. ಈ ವರ್ಣನೆಯು ಭಗವಂತನು ಇಡೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣನಾಗಿರುವ ಪರಮಾತ್ಮ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನು ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ಮತ್ತು ಸರ್ವಶಕ್ತನೆಂದು ಸಾರುತ್ತದೆ.
ಸ್ತೋತ್ರವು ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವರೂಪನಾದ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಶರಣಾಗತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ಆಶ್ರಯದಾತನಾದ, ಯಜ್ಞ ಸ್ವರೂಪನಾದ, ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಗಳ ಆಧಾರನಾದ, ವರಗಳನ್ನು ನೀಡುವ, ಶ್ರೇಷ್ಠನಾದ ಆದಿಪುರುಷನಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರಗಳು. ಅವನು ಸತ್ಯ ಸ್ವರೂಪಿ, ವ್ಯಕ್ತ ಮತ್ತು ಅವ್ಯಕ್ತ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಸನಾತನನು. ಅವನೇ ಈ ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ಮೂಲ ಕಾರಣ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತ, ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ, ಸರಸ್ವತಿ, ಕೇಶವ, ಗಂಗಾ ನದಿಗಳ ಸ್ಮರಣೆಯು ದುಃಖಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಭೂಃ, ಭುವಃ, ಸುವಃ ಎಂಬ ವೇದಮೂಲ ಮಂತ್ರಗಳಿಂದ ವಾಸುದೇವನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೇಶವ, ನಾರಾಯಣ, ಮಾಧವ, ಗೋವಿಂದ ಮುಂತಾದ ವಿಷ್ಣುವಿನ 24 ರೂಪಗಳಿಗೆ "ಪುರುಷಾಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮೋ ನಮಃ" ಎಂದು ನಮಸ್ಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಗವಂತನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ದೃಢೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...