ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಭುಜಂಗ ಪ್ರಯಾತ ಸ್ತೋತ್ರಂ

ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಭುಜಂಗ ಪ್ರಯಾತ ಸ್ತೋತ್ರಂ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಸಾರುವ ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಭುಜಂಗಪ್ರಯಾತ ಛಂದಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿದ್ದು, ವಿಷ್ಣುವಿನ ದಿವ್ಯ ಸ್ವರೂಪ, ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಮನೋಹರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಭಗವಂತನ ಚಿನ್ಮಯ ರೂಪವನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸಲು, ಅವನ ಅನಂತ ಕಲ್ಯಾಣ ಗುಣಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೋಕ್ಷ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಸ್ತೋತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕಡೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುವ ಒಂದು ದಿವ್ಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.

ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಮೊದಲ ಎರಡು ಶ್ಲೋಕಗಳು ಶ್ರೀಹರಿಯ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಅವನು ಶುದ್ಧ, ನಿರ್ಮಲ, ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ, ನಿರಾಕಾರ, ಓಂಕಾರ ಸ್ವರೂಪಿ, ಗುಣಾತೀತ ಮತ್ತು ಅವ್ಯಕ್ತನಾದ ಏಕೈಕ ಸತ್ಯ. ಅವನು ಆದಿ-ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲದವನು, ಸಕಲ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಜೀವನಾಧಾರ, ಆನಂದಮಯ ಜ್ಯೋತಿ, ದೇಶ-ಕಾಲಾತೀತ. ವೇದಗಳು ಅವನನ್ನೇ ಪರಮ ಸತ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತವೆ. ಮೂರನೇ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೇ ಶ್ಲೋಕಗಳು ಭಗವಂತನ ಧ್ಯಾನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತವೆ. ಅವನು ಮಹಾಯೋಗ ಪೀಠದಲ್ಲಿ, ಅಷ್ಟಾಕ್ಷರ ಮಂತ್ರದ ಕಮಲದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಅಗ್ನಿ ಮಂಡಲದ ತೇಜಸ್ಸಿನಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಾ, ಸೂರ್ಯ-ಚಂದ್ರ ಕೋಟಿಗಳ ಪ್ರಭೆಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಕಾಂತಿಯಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ರೂಪವು ತಣ್ಣಗೂ ಇಲ್ಲ, ಬಿಸಿಯೂ ಇಲ್ಲ, ಸುವರ್ಣದಂತೆ ಹೊಳೆಯುವ ಶಾಶ್ವತ ಆನಂದ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಸ್ವರೂಪವಾಗಿದೆ.

ನಂತರದ ಶ್ಲೋಕಗಳು (5-7) ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮನಮೋಹಕ ದೈಹಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತವೆ. ಸುಂದರವಾದ ನಾಸಿಕ, ವಕ್ರವಾದ ಹುಬ್ಬುಗಳು, ಕಿರೀಟದಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಮೃದುವಾದ ಕೇಶರಾಶಿ, ಅರಳಿದ ಕಮಲದಂತೆ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಣ್ಣುಗಳು, ರತ್ನಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಕರ್ಣಗಳು - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅವನ ದಿವ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಅವನ ಕೆನ್ನೆಗಳು ಕುಂಡಲಗಳಿಂದ ಹೊಳೆಯುತ್ತವೆ, ತುಟಿಗಳು ಜಪಾಪುಷ್ಪದಂತೆ ಕೆಂಪಾಗಿವೆ, ಮಂದಹಾಸವು ಅತಿ ಸುಂದರವಾಗಿದೆ. ಅಲಿವ್ಯಾಕುಲವಾದ ಮಂದಾರ ಮಾಲೆ, ಮಹೋನ್ನತವಾದ ವಕ್ಷಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಫುರಿಸುವ ಕೌಸ್ತುಭ ಹಾರ - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅವನ ದಿವ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ. ಮಣಿಕಂಕಣಗಳಿಂದ ಶೋಭಿತವಾದ ನಾಲ್ಕು ಭುಜಗಳು, ಪೀತಾಂಬರವನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಸುಂದರ ದೇಹ, ಕಮಲದಂತಹ ಪಾದಗಳು ಭಕ್ತರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಸದಾ ಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.

ಸ್ತೋತ್ರದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗವು ಸಂಸಾರ ಸಾಗರವನ್ನು ದಾಟಲು ಮತ್ತು ಮರಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಗವಂತನ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ಈ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವ ಭಕ್ತನು ಸಂಸಾರವನ್ನು ದಾಟಿ ಪರಮ ಪದವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಶ್ರೀದೇವಿ ಮತ್ತು ಭೂದೇವಿಯರೊಂದಿಗೆ ಮೂರು ಲೋಕಗಳ ಗೃಹಸ್ಥನಾದ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಪ್ರಣಾಮ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಹ, ಪತ್ನಿ, ಮಕ್ಕಳು, ಬಂಧುಗಳು, ಸಂಪತ್ತು - ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಶ್ವರ ಎಂದು ಅರಿತು, ಮರಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇಹವು ದುರ್ಬಲಗೊಂಡು, ರಕ್ತ ಮಾಂಸಗಳು ಕ್ಷೀಣಿಸಿದಾಗ, ಕರುಣಾಮಯಿ ಭಗವಂತನು ಕೈಬಿಡದೆ ರಕ್ಷಿಸಬೇಕೆಂದು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಫ, ಉಷ್ಣ, ಉಸಿರಾಟದ ತೀವ್ರತೆಯಿಂದ ದೇಹವು ಬಳಲಿದಾಗ, ಅಚ್ಯುತ, ಅನಂತ, ಗೋವಿಂದ, ವಿಷ್ಣು, ಮುರಾರೆ, ನಾರಾಯಣ ಎಂಬ ನಾಮಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾ ಭಗವಂತನ ಕರುಣೆಗಾಗಿ ಮೊರೆಯಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪಠಿಸುವವರು ಮೋಹವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ಯೋಗ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಅಚ್ಯುತನ ಸನ್ನಿಧಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):

• ಮೋಕ್ಷ ಪ್ರಾಪ್ತಿ: ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಪಠಿಸುವುದರಿಂದ ಸಂಸಾರ ಬಂಧನದಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ದೊರೆತು ಪರಮ ಪದವನ್ನು ತಲುಪಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತದೆ, ಭಕ್ತನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಭಗವಂತನ ಸನ್ನಿಧಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತಾನೆ.
• ಮಾನಸಿಕ ಶಾಂತಿ: ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ದಿವ್ಯ ರೂಪದ ಧ್ಯಾನವು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಒತ್ತಡಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತದೆ.
• ಸಂಕಷ್ಟ ನಿವಾರಣೆ: ಭಗವಂತನ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಮತ್ತು ಸ್ತೋತ್ರ ಪಠಣವು ಜೀವನದ ಕಷ್ಟಕಾರ್ಪಣ್ಯಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಎಲ್ಲಾ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಮರಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ: ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮರಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಗವಂತನ ಸ್ಮರಣೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಭಯವಿಲ್ಲದೆ ದೇಹ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಲು ಇದು ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಸದ್ಗತಿ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ.
• ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಉನ್ನತಿ: ಭಗವಂತನ ಅನಂತ ಗುಣಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಉನ್ನತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ದಿವ್ಯ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ, ಭಗವಂತನೊಂದಿಗೆ ಆಳವಾದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.