ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಭುಜಂಗ ಪ್ರಯಾತ ಸ್ತೋತ್ರಂ
ಚಿದಂಶಂ ವಿಭುಂ ನಿರ್ಮಲಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ
ನಿರೀಹಂ ನಿರಾಕಾರಮೋಂಕಾರಗಮ್ಯಂ |
ಗುಣಾತೀತಮವ್ಯಕ್ತಮೇಕಂ ತುರೀಯಂ
ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಯಂ ವೇದ ತಸ್ಮೈ ನಮಸ್ತೇ || 1 ||
ವಿಶುದ್ಧಂ ಶಿವಂ ಶಾಂತಮಾದ್ಯಂತಶೂನ್ಯಂ
ಜಗಜ್ಜೀವನಂ ಜ್ಯೋತಿರಾನಂದರೂಪಂ |
ಅದಿಗ್ದೇಶಕಾಲವ್ಯವಚ್ಛೇದನೀಯಂ
ತ್ರಯೀ ವಕ್ತಿ ಯಂ ವೇದ ತಸ್ಮೈ ನಮಸ್ತೇ || 2 ||
ಮಹಾಯೋಗಪೀಠೇ ಪರಿಭ್ರಾಜಮಾನೇ
ಧರಣ್ಯಾದಿತತ್ತ್ವಾತ್ಮಕೇ ಶಕ್ತಿಯುಕ್ತೇ |
ಗುಣಾಹಸ್ಕರೇ ವಹ್ನಿಬಿಂಬಾರ್ಧಮಧ್ಯೇ
ಸಮಾಸೀನಮೋಂಕರ್ಣಿಕೇಽಷ್ಟಾಕ್ಷರಾಬ್ಜೇ || 3 ||
ಸಮಾನೋದಿತಾನೇಕಸೂರ್ಯೇಂದುಕೋಟಿ-
-ಪ್ರಭಾಪೂರತುಲ್ಯದ್ಯುತಿಂ ದುರ್ನಿರೀಕ್ಷಂ |
ನ ಶೀತಂ ನ ಚೋಷ್ಣಂ ಸುವರ್ಣಾವದಾತ-
-ಪ್ರಸನ್ನಂ ಸದಾನಂದಸಂವಿತ್ಸ್ವರೂಪಂ || 4 ||
ಸುನಾಸಾಪುಟಂ ಸುಂದರಭ್ರೂಲಲಾಟಂ
ಕಿರೀಟೋಚಿತಾಕುಂಚಿತಸ್ನಿಗ್ಧಕೇಶಂ |
ಸ್ಫುರತ್ಪುಂಡರೀಕಾಭಿರಾಮಾಯತಾಕ್ಷಂ
ಸಮುತ್ಫುಲ್ಲರತ್ನಪ್ರಸೂನಾವತಂಸಂ || 5 ||
ಲಸತ್ಕುಂಡಲಾಮೃಷ್ಟಗಂಡಸ್ಥಲಾಂತಂ
ಜಪಾರಾಗಚೋರಾಧರಂ ಚಾರುಹಾಸಂ |
ಅಲಿವ್ಯಾಕುಲಾಮೋದಿಮಂದಾರಮಾಲಂ
ಮಹೋರಸ್ಫುರತ್ಕೌಸ್ತುಭೋದಾರಹಾರಂ || 6 ||
ಸುರತ್ನಾಂಗದೈರನ್ವಿತಂ ಬಾಹುದಂಡೈ-
-ಶ್ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚಲತ್ಕಂಕಣಾಲಂಕೃತಾಗ್ರೈಃ |
ಉದಾರೋದರಾಲಂಕೃತಂ ಪೀತವಸ್ತ್ರಂ
ಪದದ್ವಂದ್ವನಿರ್ಧೂತಪದ್ಮಾಭಿರಾಮಂ || 7 ||
ಸ್ವಭಕ್ತೇಷು ಸಂದರ್ಶಿತಾಕಾರಮೇವಂ
ಸದಾ ಭಾವಯನ್ ಸನ್ನಿರುದ್ಧೇಂದ್ರಿಯಾಶ್ವಃ |
ದುರಾಪಂ ನರೋ ಯಾತಿ ಸಂಸಾರಪಾರಂ
ಪರಸ್ಮೈ ಪರೇಭ್ಯೋಽಪಿ ತಸ್ಮೈ ನಮಸ್ತೇ || 8 ||
ಶ್ರಿಯಾ ಶಾತಕುಂಭದ್ಯುತಿಸ್ನಿಗ್ಧಕಾಂತ್ಯಾ
ಧರಣ್ಯಾ ಚ ದೂರ್ವಾದಲಶ್ಯಾಮಲಾಂಗ್ಯಾ |
ಕಲತ್ರದ್ವಯೇನಾಮುನಾ ತೋಷಿತಾಯ
ತ್ರಿಲೋಕೀಗೃಹಸ್ಥಾಯ ವಿಷ್ಣೋ ನಮಸ್ತೇ || 9 ||
ಶರೀರಂ ಕಲತ್ರಂ ಸುತಂ ಬಂಧುವರ್ಗಂ
ವಯಸ್ಯಂ ಧನಂ ಸದ್ಮ ಭೃತ್ಯಂ ಭುವಂ ಚ |
ಸಮಸ್ತಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಹಾ ಕಷ್ಟಮೇಕೋ
ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ದುಃಖೇನ ದೂರಂ ಕಿಲಾಹಂ || 10 ||
ಜರೇಯಂ ಪಿಶಾಚೀವ ಹಾ ಜೀವತೋ ಮೇ
ವಸಾಮತ್ತಿ ರಕ್ತಂ ಚ ಮಾಂಸಂ ಬಲಂ ಚ |
ಅಹೋ ದೇವ ಸೀದಾಮಿ ದೀನಾನುಕಂಪಿನ್
ಕಿಮದ್ಯಾಪಿ ಹಂತ ತ್ವಯೋದಾಸಿತವ್ಯಂ || 11 ||
ಕಫವ್ಯಾಹತೋಷ್ಣೋಲ್ಬಣಶ್ವಾಸವೇಗ
-ವ್ಯಥಾವಿಸ್ಫುರತ್ಸರ್ವಮರ್ಮಾಸ್ಥಿಬಂಧಾಂ |
ವಿಚಿಂತ್ಯಾಹಮಂತ್ಯಾಮಸಂಖ್ಯಾಮವಸ್ಥಾಂ
ಬಿಭೇಮಿ ಪ್ರಭೋ ಕಿಂ ಕರೋಮಿ ಪ್ರಸೀದ || 12 ||
ಲಪನ್ನಚ್ಯುತಾನಂತ ಗೋವಿಂದ ವಿಷ್ಣೋ
ಮುರಾರೇ ಹರೇ ನಾಥ ನಾರಾಯಣೇತಿ |
ಯಥಾನುಸ್ಮರಿಷ್ಯಾಮಿ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಭವಂತಂ
ತಥಾ ಮೇ ದಯಾಶೀಲ ದೇವ ಪ್ರಸೀದ || 13 ||
ಭುಜಂಗಪ್ರಯಾತಂ ಪಠೇದ್ಯಸ್ತು ಭಕ್ತ್ಯಾ
ಸಮಾಧಾಯ ಚಿತ್ತೇ ಭವಂತಂ ಮುರಾರೇ |
ಸ ಮೋಹಂ ವಿಹಾಯಾಶು ಯುಷ್ಮತ್ ಪ್ರಸಾದಾತ್
ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಯೋಗಂ ವ್ರಜತ್ಯಚ್ಯುತಂ ತ್ವಾಂ || 14 ||
ಇತಿ ಶ್ರೀಮತ್ಪರಮಹಂಸಪರಿವ್ರಾಜಕಾಚಾರ್ಯಸ್ಯ ಶ್ರೀಗೋವಿಂದಭಗವತ್ಪೂಜ್ಯಪಾದಶಿಷ್ಯಸ್ಯ ಶ್ರೀಮಚ್ಛಂಕರಭಗವತಃ ಕೃತೌ ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಭುಜಂಗ ಪ್ರಯಾತ ಸ್ತೋತ್ರಂ ಸಂಪೂರ್ಣಂ |
ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಭುಜಂಗ ಪ್ರಯಾತ ಸ್ತೋತ್ರಂ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಸಾರುವ ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಭುಜಂಗಪ್ರಯಾತ ಛಂದಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿದ್ದು, ವಿಷ್ಣುವಿನ ದಿವ್ಯ ಸ್ವರೂಪ, ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಮನೋಹರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಭಗವಂತನ ಚಿನ್ಮಯ ರೂಪವನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸಲು, ಅವನ ಅನಂತ ಕಲ್ಯಾಣ ಗುಣಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೋಕ್ಷ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಸ್ತೋತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕಡೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುವ ಒಂದು ದಿವ್ಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.
ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಮೊದಲ ಎರಡು ಶ್ಲೋಕಗಳು ಶ್ರೀಹರಿಯ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಅವನು ಶುದ್ಧ, ನಿರ್ಮಲ, ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ, ನಿರಾಕಾರ, ಓಂಕಾರ ಸ್ವರೂಪಿ, ಗುಣಾತೀತ ಮತ್ತು ಅವ್ಯಕ್ತನಾದ ಏಕೈಕ ಸತ್ಯ. ಅವನು ಆದಿ-ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲದವನು, ಸಕಲ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಜೀವನಾಧಾರ, ಆನಂದಮಯ ಜ್ಯೋತಿ, ದೇಶ-ಕಾಲಾತೀತ. ವೇದಗಳು ಅವನನ್ನೇ ಪರಮ ಸತ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತವೆ. ಮೂರನೇ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೇ ಶ್ಲೋಕಗಳು ಭಗವಂತನ ಧ್ಯಾನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತವೆ. ಅವನು ಮಹಾಯೋಗ ಪೀಠದಲ್ಲಿ, ಅಷ್ಟಾಕ್ಷರ ಮಂತ್ರದ ಕಮಲದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಅಗ್ನಿ ಮಂಡಲದ ತೇಜಸ್ಸಿನಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಾ, ಸೂರ್ಯ-ಚಂದ್ರ ಕೋಟಿಗಳ ಪ್ರಭೆಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಕಾಂತಿಯಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ರೂಪವು ತಣ್ಣಗೂ ಇಲ್ಲ, ಬಿಸಿಯೂ ಇಲ್ಲ, ಸುವರ್ಣದಂತೆ ಹೊಳೆಯುವ ಶಾಶ್ವತ ಆನಂದ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಸ್ವರೂಪವಾಗಿದೆ.
ನಂತರದ ಶ್ಲೋಕಗಳು (5-7) ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮನಮೋಹಕ ದೈಹಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತವೆ. ಸುಂದರವಾದ ನಾಸಿಕ, ವಕ್ರವಾದ ಹುಬ್ಬುಗಳು, ಕಿರೀಟದಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಮೃದುವಾದ ಕೇಶರಾಶಿ, ಅರಳಿದ ಕಮಲದಂತೆ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಣ್ಣುಗಳು, ರತ್ನಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಕರ್ಣಗಳು - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅವನ ದಿವ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಅವನ ಕೆನ್ನೆಗಳು ಕುಂಡಲಗಳಿಂದ ಹೊಳೆಯುತ್ತವೆ, ತುಟಿಗಳು ಜಪಾಪುಷ್ಪದಂತೆ ಕೆಂಪಾಗಿವೆ, ಮಂದಹಾಸವು ಅತಿ ಸುಂದರವಾಗಿದೆ. ಅಲಿವ್ಯಾಕುಲವಾದ ಮಂದಾರ ಮಾಲೆ, ಮಹೋನ್ನತವಾದ ವಕ್ಷಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಫುರಿಸುವ ಕೌಸ್ತುಭ ಹಾರ - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅವನ ದಿವ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ. ಮಣಿಕಂಕಣಗಳಿಂದ ಶೋಭಿತವಾದ ನಾಲ್ಕು ಭುಜಗಳು, ಪೀತಾಂಬರವನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಸುಂದರ ದೇಹ, ಕಮಲದಂತಹ ಪಾದಗಳು ಭಕ್ತರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಸದಾ ಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಸ್ತೋತ್ರದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗವು ಸಂಸಾರ ಸಾಗರವನ್ನು ದಾಟಲು ಮತ್ತು ಮರಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಗವಂತನ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ಈ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವ ಭಕ್ತನು ಸಂಸಾರವನ್ನು ದಾಟಿ ಪರಮ ಪದವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಶ್ರೀದೇವಿ ಮತ್ತು ಭೂದೇವಿಯರೊಂದಿಗೆ ಮೂರು ಲೋಕಗಳ ಗೃಹಸ್ಥನಾದ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಪ್ರಣಾಮ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಹ, ಪತ್ನಿ, ಮಕ್ಕಳು, ಬಂಧುಗಳು, ಸಂಪತ್ತು - ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಶ್ವರ ಎಂದು ಅರಿತು, ಮರಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇಹವು ದುರ್ಬಲಗೊಂಡು, ರಕ್ತ ಮಾಂಸಗಳು ಕ್ಷೀಣಿಸಿದಾಗ, ಕರುಣಾಮಯಿ ಭಗವಂತನು ಕೈಬಿಡದೆ ರಕ್ಷಿಸಬೇಕೆಂದು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಫ, ಉಷ್ಣ, ಉಸಿರಾಟದ ತೀವ್ರತೆಯಿಂದ ದೇಹವು ಬಳಲಿದಾಗ, ಅಚ್ಯುತ, ಅನಂತ, ಗೋವಿಂದ, ವಿಷ್ಣು, ಮುರಾರೆ, ನಾರಾಯಣ ಎಂಬ ನಾಮಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾ ಭಗವಂತನ ಕರುಣೆಗಾಗಿ ಮೊರೆಯಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪಠಿಸುವವರು ಮೋಹವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ಯೋಗ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಅಚ್ಯುತನ ಸನ್ನಿಧಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತಾರೆ.
ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):
Please login to leave a comment
Loading comments...