ಶ್ರೀ ವೇಂಕಟೇಶ್ವರ ದ್ವಾದಶಮಂಜರಿಕಾ ಸ್ತೋತ್ರಂ

ಶ್ರೀ ವೇಂಕಟೇಶ್ವರ ದ್ವಾದಶಮಂಜರಿಕಾ ಸ್ತೋತ್ರಂ ಎಂಬುದು ತಿರುಮಲದ ಒಡೆಯನಾದ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಹನ್ನೆರಡು ಶ್ಲೋಕಗಳ ಸುಂದರ ಸಂಕಲನವಾಗಿದೆ. 'ದ್ವಾದಶಮಂಜರಿಕಾ' ಎಂದರೆ ಹನ್ನೆರಡು ಹೂವುಗಳ ಮಾಲೆ ಎಂದರ್ಥ, ಇದು ಭಗವಂತನ ದಿವ್ಯ ರೂಪಗಳು, ಗುಣಗಳು, ಲೀಲೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುವ ಪುಷ್ಪಾಂಜಲಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಭಗವಾನ್ ಶ್ರೀ ವೇಂಕಟೇಶ್ವರನ ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಒಂದು ಸುಲಭ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.

ಈ ದ್ವಾದಶಮಂಜರಿಕಾ ಸ್ತೋತ್ರವು ಕೇವಲ ಶ್ಲೋಕಗಳ ಸಂಗ್ರಹವಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಭಗವಾನ್ ಶ್ರೀ ವೇಂಕಟೇಶ್ವರನ ದಿವ್ಯ ರೂಪಗಳನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸಲು ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶ್ಲೋಕವೂ ಭಗವಂತನ ಒಂದೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣವನ್ನು, ಒಂದೊಂದು ಅವತಾರವನ್ನು, ಒಂದೊಂದು ಲೀಲೆಯನ್ನು ಅಥವಾ ಒಂದೊಂದು ನೆಲೆಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತರು ಆತನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಮತ್ತು ಸರ್ವಶಕ್ತಿಮತ್ತೆಯನ್ನು ಅರಿಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಕ್ತನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಭಗವದ್ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿ, ಜೀವನದ ಸಕಲ ದುಃಖಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ನೀಡಿ, ಪರಮಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕರುಣಿಸುತ್ತದೆ. ಶೇಷಾದ್ರಿ, ವೃಷಾದ್ರಿ, ಸಿಂಹಾದ್ರಿ, ತೀರ್ಥಾದ್ರಿ, ಅಂಜನಾದ್ರಿ ಮುಂತಾದ ದಿವ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಸ್ವಾಮಿಯ ದರ್ಶನದಿಂದ ಲಭಿಸುವ ಪುಣ್ಯವನ್ನು ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ನಿತ್ಯ ಪಠಣದಿಂದ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಇದು ಭಗವಂತನ ಚರಣಾರವಿಂದಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸುವ ಹನ್ನೆರಡು ಭಕ್ತಿಪುಷ್ಪಗಳ ಮಾಲೆಯಾಗಿದೆ.

ಸ್ತೋತ್ರವು ಮಂಗಳಕರ ಗುಣಗಳಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ, ಆನಂದಮಯ ಸ್ವರೂಪಿಯಾದ, ಮಹಾ ತೇಜಸ್ಸನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಶೇಷಾದ್ರಿ ಶಿಖರದ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಸಿರುವ ಶ್ರೀನಿವಾಸನನ್ನು ಭಜಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ವರಾಹ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ಭೂಲೋಕವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದವನು, ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯನ್ನು ಮೋಹಗೊಳಿಸುವ ಸುಂದರ ರೂಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವನು, ವೇದಾಂತದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಅರಿಯಲ್ಪಡುವ ವೇಂಕಟೇಶನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ, ಪ್ರಸನ್ನವಾದ ಕಮಲದ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ವಿಶ್ವದ ಅಧಿಪತಿಯಾದ ವೃಷಾದ್ರಿನಾಥನನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಿನ್ನದ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತನಾದ, ಕರುಣಾಸಾಗರನಾದ, ಚಿನ್ಮಯ ಸ್ವರೂಪಿಯಾದ ವಾಸುದೇವನು – ಶೇಷಾದ್ರಿನಾಥನನ್ನು ಮನಸಾರೆ ಆರಾಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲದ ಮೋಡದಂತೆ ಕಪ್ಪಾಗಿರುವ, ಶೇಷಾದ್ರಿ ಶಿಖರದ ಆನಂದಮಯ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ, ಶರಣಾಗತರನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸಿಂಹಾದ್ರಿನಾಥನು ನಮಗೆ ಶರಣು. ಮಂಗಳಪ್ರದಾತ, ಕಮಲದಂತಹ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಕಸ್ತೂರಿ ತಿಲಕದಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ತೀರ್ಥಾದ್ರಿನಾಥನು, ತುಳಸೀ ದಳಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ವೇಂಕಟೇಶನು ನಮ್ಮ ರಕ್ಷಕ. ಸ್ವಾಮಿ ಪುಷ್ಕರಿಣೀ ತೀರ್ಥದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ, ವ್ಯಾಸಾದಿ ಮಹರ್ಷಿಗಳಿಂದ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, ತನ್ನ ಕಮಲ ಹಸ್ತದಿಂದ ಭಕ್ತರನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸತ್ಯರೂಪಿಯನ್ನು ವಂದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀಮನ್ನಾರಾಯಣನು, ಶ್ರೀಪತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಅಧಿಪತಿ, ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಸ್ವರೂಪನು, ಮೋಹರಹಿತನಾದ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂಜನಾದ್ರಿನಾಥನು, ಲೋಕಗಳಿಗೆ ಆನಂದವನ್ನು ನೀಡುವವನು, ಮುನಿಗಳಿಗೂ ಪ್ರಿಯನು, ಭಕ್ತರ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಭಕ್ತಪಾರಿಜಾತನು ನಮಗೆ ಆಶ್ರಯ. ಭಿಲ್ಲೀ ವನಿತೆಗೆ ಪ್ರಸನ್ನನಾದ, ಸತ್ಯಸ್ವರೂಪನಾದ, ಜಗತ್ತಿನ ಅಧಿಪತಿಯಾದ ನಾರಾಯಣನು – ಆನಂದರೂಪಿಯಾದ ವೇಂಕಟೇಶನನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬ್ರಹ್ಮ, ರುದ್ರ, ದೇವತೆಗಳಿಂದ ಸ್ತುತಿಸಲ್ಪಡುವ, ಸಮಸ್ತ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾದ ಪ್ರಧಾನ ಪುರುಷನಾದ ವೇಂಕಟೇಶನನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪದ್ಮಾಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಭಕ್ತರ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದಿಸುವ, ಜಗತ್ತಿನ ನಾಯಕನಾದ ವೇಂಕಟಾದ್ರಿನಾಥನನ್ನು ಆರಾಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ದ್ವಾದಶ ಶ್ಲೋಕಗಳ ವೇಂಕಟೇಶ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪಠಿಸುವವರಿಗೆ ಮೋಕ್ಷವು ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ವೇಂಕಟೇಶನ ನಾಮಸ್ಮರಣೆಯೇ ಪಾಪನಾಶನ, ಆತನ ಸ್ಮರಣೆಯಿಂದಲೇ ಮೋಕ್ಷರಾಜ್ಯವು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ವೇಂಕಟೇಶನ ಪಾದದ್ವಯವನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಸ್ಮರಿಸಿ, ಆ ದೇವೇಶನನ್ನು ಶರಣು ಎಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದವರಿಗೆ ಆತನ ಕೃಪಾ ನಿತ್ಯವು ಇರುವುದು.

ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):

• ಪಾಠಕರಿಗೆ ಮೋಕ್ಷ ಪ್ರಾಪ್ತಿ: ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪಠಿಸುವವರಿಗೆ ಮೋಕ್ಷವು ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸ್ತೋತ್ರದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಭಗವಂತನ ಸ್ಮರಣೆಯಿಂದ ಭವಬಂಧನಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ.
• ಪಾಪನಾಶ ಮತ್ತು ಸೌಭಾಗ್ಯ ವೃದ್ಧಿ: ಶ್ರೀ ವೇಂಕಟೇಶನ ನಾಮಸ್ಮರಣೆಯು ಸಮಸ್ತ ಪಾಪಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸೌಭಾಗ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ.
• ಮನಃಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ವೃದ್ಧಿ: ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ನಿಯಮಿತ ಪಠಣವು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ, ಅಶಾಂತಿಯನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಭಗವಂತನ ಮೇಲಿನ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಇಷ್ಟಾರ್ಥ ಸಿದ್ಧಿ: ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಏನೇ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರೂ, ಭಗವಾನ್ ವೇಂಕಟೇಶನು ಆ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಾನೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಂಕಷ್ಟಗಳಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇದು ಅತೀವ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ.
• ರೋಗ ನಿವಾರಣೆ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯ: ಭಗವಂತನ ದಿವ್ಯ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಮತ್ತು ಸ್ತೋತ್ರ ಪಠಣದಿಂದ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ರೋಗಗಳು ದೂರವಾಗಿ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ.