ಶ್ರೀ ಮತ್ಸ್ಯ ಸ್ತೋತ್ರಂ

ಶ್ರೀ ಮತ್ಸ್ಯ ಸ್ತೋತ್ರಂ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪ್ರಥಮ ಅವತಾರವಾದ ಶ್ರೀ ಮತ್ಸ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀಮದ್ಭಾಗವತದ ಎಂಟನೇ ಸ್ಕಂಧದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾಗಿರುವ ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ರುಚಿ ಪ್ರಜಾಪತಿಯು ಮಹಾಪ್ರಳಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸೃಷ್ಟಿಯ ಪ್ರಾರಂಬದಲ್ಲಿ, ಮನುಷ್ಯಕುಲದ ಪಿತಾಮಹನಾದ ಮನು ಮಹಾರಾಜನು, ಬ್ರಹ್ಮದೇವನ ನಿದ್ರೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಲಿರುವ ಮಹಾಪ್ರಳಯದಿಂದ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಮತ್ಸ್ಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿದಾಗ, ರುಚಿ ಪ್ರಜಾಪತಿಯು ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಮೂಲಕ ಭಗವಂತನನ್ನು ಕೊಂಡಾಡಿದರು. ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲದೆ, ಭಗವಂತನ ಅನಂತ ಕಲ್ಯಾಣ ಗುಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಆತನ ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ, ಲಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವ ದಿವ್ಯ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ.

ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಕೇವಲ ಮತ್ಸ್ಯ ಅವತಾರದ ಕುರಿತಾದದ್ದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಭಗವಂತನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವ, ಸರ್ವಶಕ್ತಿಮತ್ವ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಮೇಲಿನ ಅಪಾರ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಮತ್ಸ್ಯ ಅವತಾರವು ಅಜ್ಞಾನದ ಕತ್ತಲೆಯಿಂದ ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಧರ್ಮವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ದೈವಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಳಯದಂತಹ ಮಹಾ ವಿಪತ್ತಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಭಗವಂತನು ತನ್ನ ಭಕ್ತರನ್ನು, ವೇದಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಬೀಜಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಹೇಗೆ ವಿಚಿತ್ರ ರೂಪಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಗವಂತನು ದುಷ್ಟರನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಿ, ಶಿಷ್ಟರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ತನ್ನ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುವ ಲೀಲಾ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಪಠಣವು ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಭಗವಂತನ ಮೇಲಿನ ನಂಬಿಕೆ, ಭಯವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ.

ಸ್ತೋತ್ರದ ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, “ಓ ಭಗವಂತ, ನೀನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಹರಿ, ಅವಿನಾಶಿ ನಾರಾಯಣನೇ. ಸಮಸ್ತ ಜೀವಿಗಳ ಅನುಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ನೀನು ಜಲಚರ ರೂಪವನ್ನು (ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ) ಧರಿಸಿದ್ದೀಯೆ” ಎಂದು ಭಗವಂತನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಭಗವಂತನ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಅವತಾರದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎರಡನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, “ಓ ಪುರುಷಶ್ರೇಷ್ಠ, ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಕ್ಕೆ ಒಡೆಯನೇ, ಶರಣಾದ ನಮ್ಮ ಭಕ್ತರಿಗೆ ನೀನೇ ಮುಖ್ಯ ಆಶ್ರಯ ಮತ್ತು ಪರಮಗತಿ” ಎಂದು ಭಗವಂತನ ಸರ್ವೋಚ್ಚತ್ವ ಮತ್ತು ಶರಣಾಗತ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕೊಂಡಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮೂರನೇ ಶ್ಲೋಕವು, “ನಿನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಲೀಲಾ ಅವತಾರಗಳು ಜೀವಿಗಳ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ. ಆದರೆ ನೀನು ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ರೂಪವನ್ನು (ಮತ್ಸ್ಯ ರೂಪ) ಏಕೆ ಧರಿಸಿದೆ ಎಂಬುದು ನಮಗೆ ತಿಳಿಯಲು ಕುತೂಹಲವಿದೆ” ಎಂದು ಭಕ್ತನ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ನಾಲ್ಕನೇ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ, “ಓ ಕಮಲ ನಯನನೇ, ನಿನ್ನ ಪಾದಕಮಲಗಳ ಸೇವೆ ಎಂದಿಗೂ ವ್ಯರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನೀನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸುಹೃತ್, ಪ್ರಿಯನಾದ ಆತ್ಮ. ಈ ಅದ್ಭುತವಾದ ಮತ್ಸ್ಯರೂಪವು ನಮಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದೆ” ಎಂದು ಭಗವಂತನ ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಆತನ ಅದ್ಭುತ ರೂಪವನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಭಕ್ತನು ಭಗವಂತನ ಪಾದಸೇವೆಗೆ ಶರಣಾಗುವುದರಿಂದ ದೊರೆಯುವ ನಿತ್ಯ ಲಾಭವನ್ನು ಮತ್ತು ಭಗವಂತನ ಅನಂತ ಕಲ್ಯಾಣ ಗುಣಗಳನ್ನು ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಗವಂತನ ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರದ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು, ಆತನ ಸೃಷ್ಟಿ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಮೇಲಿನ ಆತನ ಅಪಾರ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಗವಂತನ ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಧೈರ್ಯ, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಯೋಜನಗಳು (Benefits):

• **ಭಯ ಮತ್ತು ಆತಂಕ ನಿವಾರಣೆ:** ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ನಂಬಿಕೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಭಯ, ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಗಳು ದೂರವಾಗುತ್ತವೆ. ಪ್ರಳಯದಂತಹ ಕಠಿಣ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿಯೂ ಭಗವಂತನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ವಿಶ್ವಾಸ ಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
• **ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವಿವೇಕ ವೃದ್ಧಿ:** ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರವು ವೇದಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿತು. ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಪಠಣದಿಂದ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನ, ವಿವೇಕ ಮತ್ತು ಸತ್ಯವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಅಜ್ಞಾನದ ಕತ್ತಲೆ ದೂರವಾಗಿ ಜ್ಞಾನದ ಬೆಳಕು ಮೂಡುತ್ತದೆ.
• **ಅಪಾಯಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ:** ಭಗವಾನ್ ಮತ್ಸ್ಯನು ಮಹಾಪ್ರಳಯದಿಂದ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದಂತೆ, ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಕ್ತರನ್ನು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಎದುರಾಗುವ ಕಷ್ಟಗಳು, ವಿಪತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಅಪಾಯಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಇದು ದೈವಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ಕವಚವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
• **ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಉನ್ನತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ:** ಭಗವಂತನ ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಆತನ ಗುಣಗಳನ್ನು ಕೊಂಡಾಡುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಕಲ್ಮಷ ಭಕ್ತಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಆತ್ಮೋನ್ನತಿ ಮತ್ತು ಮೋಕ್ಷ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
• **ಮಾನಸಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ನೆಮ್ಮದಿ:** ಸ್ತೋತ್ರದ ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕ ಪಠಣವು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭಗವಂತನ ಸಾಮೀಪ್ಯದ ಅನುಭವದಿಂದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತೃಪ್ತಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.